Cả nhà đợi Thiện đã mấy ngày nay. Má tôi vì chẳng biết nó có đem nếp như mọi năm không, mua trước đâm ra dư phí đi. Ba tôi thì đợi để được thông tin về những bà con mà lâu nay công việc làm ăn quay mù chẳng còn thời gian thăm viếng. Các em tôi lại mong được dắt Thiện đi vòng vòng thành phố chơi, thú vị với vẻ hiền lành của anh và để có được niềm kiêu hãnh về một lối sống hiện đại. Tôi lại vì một lẽ khác, gặp Thiện thì như bắt gặp cái gì đó thật gần gũi, thật dịu dàng dễ chịu, bởi tôi là đứa chậm hội nhập với cuộc sống mới nhất trong nhà.

Hăm bảy rồi, đã thấy Tết trong những chậu cúc, mai, mãn đình hồng theo xe đò hoặc những ba-ga xe cub vụt qua lại trên đường. Bánh mứt, dưa hấu xếp như núi trong chợ, ngoài các ki-ốt dã chiến. Và cả trong các bước chân hốt hả. Tết đó nhưng hình như chưa đủ, bỗng thấy nhớ những Tết năm xưa dạo nhà còn ở dưới quê. Hầu như nhà nào cũng cùng một thứ công việc. Dọn cỏ quét vôi mồ mã để ông bà cùng về vui tết, về qua hái ít trái khế chua đánh bóng bộ lư đồng, sẵn lau dọn bàn thời, cắt ít vuông giấy đỏ dán lên cặp dưa, bứng vài ba chậu vạn thọ đặt theo những gốc vột dọc hành lang... Trong bếp thì khói um um, chảo mứt tỏa thơm lựng lẫn mùi ngọt hăng xông lên từ đám dưa cải, dưa kiệu trong mấy chiếc khạp nhỏ xếp hàng đằng góc bếp. Dịch ra ngoài chút xíu, nồi bánh đang sôi sùng sục, trẻ con chạy quanh đôi mắt hau háu, cái cười viên mãn. Tôi là con gái đầu nên đây là những ngày bận rộn nhất, suốt ngày lăng xăng trong bếp với má. Ba tôi bận làm ăn trên Sài Gòn, việc đàn ông giành hết cho Thiện. Ấy là thói quen rồi.

Nhà Thiện sát nhà tôi. Mẹ Thiện trước có sạp khô mắm ngoài chợ nên cuộc sống cũng đỡ khổ, nhưng sau ngày bà mất, mấy cha con chỉ quây quanh việc làm mướn kiếm sống. Ruộng rẫy làm theo thời vụ nên thu nhập cũng rất bấp bênh. Ba tôi thấy vậy bảo mấy ba con Thiện sang làm “công ruột”, nghĩa là bao hết việc đồng áng, nhận lương ổn định, có thể ăn cơm luôn. Chú Tám đồng ý. Vậy là từ đó chúng tôi cùng làm việc, ăn chung và chơi chung với nhau. Nhà đông vui hẳn lên. Họ thật thà nên ba tôi tin tưởng lắm, và vì hàm ơn mà tự nguyện giúp gia đình tôi đủ việc, những dịp lễ lộc, cúng tế một tay họ lo. Tết cũng vậy, chốc chốc chạy lên xem Thiện “làm mới” nhà trên, nghiêng bên này, ngó bên kia, đạo diễn cho anh, trong bụng không khỏi bảo “thẩm mỹ” lắm!

Sáng mồng một tất cả lên đồ xếp hàng đợi lì xì. Những phong bao đỏ cho cả chúng tôi lẫn anh em Thiện. Rồi túa ra với đủ thứ trò, cười nói, la hét, ăn đồ ngọt, xả rác trăm thứ tha hồ không sợ bị mắng. Má bảo Thiện chở tôi lên chùa lạy Phật. Thấy tôi mặt áo dài, Thiện cũng “vô thùng” hẳn hoi. Nhỏ em tôi cười híp mí, y như cô dâu chú rể về nhà má, mắc cở muốn trốn. Mà thật, ăn mặc như vầy thấy mình lớn và khác quá, xưng hô mày tao nói năng như hằng ngày thấy cũng kỳ kỳ. Bắt đầu từ mùng hai nhà lúc nào cũng chật khách. Bà con hàng xóm tới chúc tết cười nói râm ran, hầu như mọi phiền muộn đã trút hết từ chiều ba mươi. Ðông nhất vẫn là bạn bè của ba ở Sài Gòn, ai cũng sang trọng, cao lớn, vui vẻ ồn ào nhưng khó gần. Tôi lớn nhất nên cũng được chú ý. “Con gái khá lắm, mai mốt chú làm mai dân hải quan cho”. “Xời, đừng thèm, để chú giới thiệu cho, trí thức hẳn hoi, bác sĩ, đẹp trai đàng hoàng”. Tôi chỉ biết lí nhí: “Dà, cháu còn nhỏ”. Thiện đứng ngoài hành lan chắc cũng đã nghe. Quê quá!

Nhưng rồi chẳng còn được vui một cái tết nhà quê nào nữa. Hôm kia ba tôi về phán: “Cả nhà sắp xếp lên trển ở, con Mỹ được gần trường, hai đứa kia có dịp học thêm ngoại ngữ, mẹ mày lớn tuổi rồi, buôn bán đỡ hơn làm rẫy. Vườn đất thì để cha con chú Tám mướn làm, tiền thu mỗi năm sẽ bàn sau... “Mọi sự sau đó đúng như ba xếp đặt. Từ đó, cứ tết đến, chú Tám lại sai Thiện đạp xe đem quà lên cho chúng tôi. Vậy là cứ đúng một năm tôi mới lại gặp Thiện. Háu hức mong đợi bao nhiêu rồi cũng nói với nhau những câu xã giao, xa lắm là chuyện xóm chuyện làng bởi Thiện sau này lạ lắm, trông buồn buồn và kém hòa đồng. Ðôi khi nhìn anh tôi nghĩ không biết đây có phải “cu Thiện” hay cười, hay nói, cứ chuyền thoăn thoắt qua cành măng “dọi” cho cô Mỹ của ngày xưa nữa không. Chỉ dám nghĩ trong bụng cái điều: Có phải Thiện mặc cảm, rồi bằng cách này cách khác cố biểu hiện cái điều: không nên đâu, Mỹ quí Thiện lắm.

Và có phải Thiện cũng chẳng muốn đến đây nữa? Ðã hăm bảy rồi! tôi vẫn nghe ba tôi dọa bán đất, nếu vậy thì có thể lắm chứ.

... Cuối cùng thì anh cũng đến. Vào buổi sáng. Cái giọng ồm ồm đe dọa khách của con lu buộc khách phải chửng lại. Tôi nhìn ra. Thiện dắt xe đạp, người hơi khòng, mặt hốc hác kinh khủng. Trên pa-ga cũng lỉnh kỉnh những dừa, nếp, đậu... và còn thêm một cô gái đôi mắt với tia nhìn “liên tục đổi mục tiêu”, miệng chưa chi đã cười toe quên phứt chiếc răng khuyết, tay chưa chi đã với bứt một nhánh lá tùng. Ồ, Chi xí xọn, đứa con gái hàng xóm mà hồi trước tôi với Thiện đều ghét cay ghét đắng. Nhưng đó là chuyện xưa, còn bây giờ thì đấy là hình ảnh kỷ niệm. Cảm xúc về bạn bè, tuổi thơ, quê hương chợt đầy ắp trong tôi. Tôi ào đến nắm lấy tay nó. Nó cũng mừng rỡ. Duy chỉ có Thiện vẫn giữ vẻ nghiêm lạnh. Thiện bảo phải về gấp nên cần gặp má tôi ngay.

Câu chuyện của hai người lọt qua những khe cửa ngăn nhà ngoài.

- Năm nay trời không lạnh, trái cây thất mùa, thím à. Còn lúa thì “ông tí” phá quá, cúng kiến hay giăng bẫy đều không ăn thua, đành chịu đứt vốn. Con nói để chú thím thương mà cho nợ lại một nửa tiền...

- Chà khổ hà! Thời tiết ngặt quá. Ông này ổng cũng tính kêu người bán đất. Ðất bây giờ là vàng đa.

Lại nghe tiếng thở dài không biết của ai. Tôi bỗng ái ngại vì câu nói thiếu cảm thông của má.

Nhỏ Chi tha thẩn chỗ mấy bồn kiểng. Tôi bất giác ngắm nó. Chiếc áo hồng với những đường viền đăng ten chạy quanh cổ tay cho thấy một cố gắng làm mới. Chiếc nơ trắng to tướng đặt trên guộn tóc dày. Cũng làm nó xinh đó chứ! Giá nó đừng khuyết một cái răng cửa. Tôi bất giác liếc nhìn mình trong chiếc gương lớn trên tủ, cười một nụ đủ cho thấy những chiếc răng hạt bắp rồi quay sang nó. Hình như nhìn thấy trong đó vẻ thiện cảm, nó cũng mỉm cười, môi trên chum chúm để giấu chỗ răng khuyết, tay ngoắc ngoắc tôi:

- Chị Mỹ, mai mốt chỉ tôi một chỗ may áo dài đẹp đẹp nha. Tôi sắp lấy chồng.

- Sẵn sàng thôi. Mà ai vậy?

- Anh Thiện chớ ai. Anh nghèo, tôi cũng nghèo, rồi thương. Thấy tôi không được đi đó đi đây, bữa nay ảnh cho theo đặng cho tôi biết Sài Gòn đó.

Nó nói rồi cứ đứng trân, hai tay thỏng xuống, cái miệng cười hoài không khép, nhìn lâu càng có vẻ rộng ra thêm. Tôi nghĩ nó không được bình thường vì bộ dạng đó cộng với câu nói kia nữa. Thiện thương nó là sao? Thiện chúa ghét tính thài lai của nó mà! Tôi nhìn lại nó một lượt nữa nhưng không dám nhìn lâu rồi bước gấp vô nhà. Thiện đứng chỗ cửa ngan. Anh cũng cười cái cười méo mó để lộ những chiếc răng ám khói. Hồi trước, tôi nói ghét khói thuốc, anh gật, bảo sẽ không bao giờ hút thuốc mà. Cũng với cái dáng khòng khòng, khuôn mặt sạm nắng, nó là chi tiết đắt giá góp phần hoàn chỉnh bức chân dung về một nông dân mà những thất bại mùa màng làm cho khắc khổ, cằn cỗi đi. Rồi anh sẽ lấy vợ, sinh con và nuôi con, vất vả ruộng sớm đồng trưa nhưng chẳng bao giờ tìm thấy hạnh phúc bởi vợ anh là người phụ nữ mà chưa bao giờ anh yêu. Không hiểu sao cái cười của anh lại khiến tôi tin cái điều nhỏ Chi nói. Ngẫm nghĩ tôi thương cho Thiện quá, nhưng lại cũng oán anh. Những muốn không thèm đếm xỉa nhưng cuối cùng tôi cũng đứng chặn anh lại:

- Thiện tệ lắm, không dè chẳng ra gì!

- Tôi xin lỗi... – Anh cất giọng rầu rầu.

Ôi, tôi chỉ muốn khóc thật to lên cho thoả. Trí tưởng tượng của tôi bỗng hóa Thiện thành cha anh, già nua xương xẩu, cố giơ cao cái cuốc cắm phập một nhát tóe bụi vào đất. Nhưng đó không phải mảnh đất của nhà mình. Ông làm thuê cả đời mà. Kinh khủng quá.

- Cái gì kinh khủng? Ðộng đất hay bị gả ép?

Lâu lắm tôi mới thấy chị ngủ trưa vậy.

Tôi thức dậy vì câu nói ấy của nhỏ em. Ngơ ngác và rồi rất mừng vì mọi sự là chiêm bao, một giấc chiêm bao buồn và quái gở. Không biết tôi có gọi tên ai ra không? Tôi sợ nhỏ em tôi là đứa nguy hiểm, chuyên đi guốc trong bụng người khác. Nhưng nó đi rồi.

Tôi choàng dậy, bóc một tờ lịch, nhìn xuống đường. Buổi sáng hăm tám vẫn như mọi buổi sáng khác. Vẫn ồn ào, người người, xe xe nhắc rằng: đây mới là thực. Sự thay đổi của Thiện, điều nhỏ Chi nói, cả quyết định bán vườn của má tôi đều là chiêm bao hết. Nhưng còn chuyện thất mùa. Lâu rồi không về quê nhưng tôi cũng đã trông thấy ở đây hàng đống xác rầy nâu bu theo đèn mà chết. Lại thêm đông vừa rồi không lạnh, người thành phố chỉ mất đi cơ hội diện những chiếc áo ấm mốt nhất, nhưng với người nông dân thì, có thể sẽ mất đứt một vụ trái cây. Có thể không?

Nhưng, nay mới chỉ hăm tám, vẫn còn một ngày để chờ Thiện mà!

- Tôi vẫn nghe tiếng guốc của em qua đây!
- Vậy a! – Cô bé cười mỉm, đôi môi hồng chúm chím, hai bàn tay đặt ngoan ngoãn trên đầu gối, và tôi cảm thấy không cần phải giấu giếm một thứ gì trong lòng.
- Tôi đã trải qua một thời thơ ấu ở một vùng ngoại ô Sài Gòn. Ðất cát xám với hàng hà những cây bụi nhỏ trổ hoa đủ thứ màu, không thể đọc tên tất cả được. Hằng hà bướm được rủ rê về . Túm một đầu cái bọc nilon cột vào cành tre dài, rình và chụp, và tranh nhau mặc cho nắng đốt mớ tóc màu râu bắp.
Một thoáng mơ màng trong mắt cô bé .
- Những bụi tre già làm con đường tối om om. Thỉnh thoảng có cô gái đẹp xuất hiện ở một khúc quanh, anh nào giở trò trêu ghẹo về sẽ mắc chứng ngẩn ngẩn ngơ ngơ, ai nghiêm chỉnh, đến cuối đường được nàng nhổ cho ít nước miếng vô bàn tay gọi là trả hồn cho . Những anh chưa qua tiểu học như tôi dĩ nhiên không được cô gái quỷ để tâm rồi, nhưng má tôi tính lo xa, vẫn cho đeo một mảnh bùa hộ mệnh hình tam giác chéo qua ngực, gọi là “niệt”.
- Anh mà lớn bằng bây giờ, chắc cũng hổng sao đâu! - Cô bé nói chen vào, không biết vì khen tôi nghiêm chỉnh hay vì chê tôi xấu trai nữa . Tôi vội đằng hắng để lấy lại vẻ… nghiêm chỉnh:
- Rất nhiều những cái chuồng ngựa . Người ta nuôi ngựa để cứ chiều thứ bảy đưa ra trường đua Phú Thọ tranh tài . Tiếng hí, tiếng thở phì…, tiếng dậm chân đậm độp với tôi đã quá quen thuộc. Ngựa thấy ở khắp mọi nơi . Lề đường, nghĩa địa, sân banh, còn vào cả giấc mơ tôi . Cầm đống bạc mười đồng tôi chạy bay qua nhà bà Bảy biên số đề . Nhấp nhỏm chờ, số ra trật lất, mới hay đó chẳng là điềm gì hết, chỉ vì tôi thích chúng quá thôi . Những con ngựa cao lớn dáng thon chắc rất đẹp và những cái tên “khai sinh” cũng rất đẹp. Mỹ Nhân, Hoàng Hậu, Lý Lệ Hoa…
- Lưu Ðức Hoa, Huỳnh Nhật Hòa nữa…! – Cô bé cười rúc rích.
- Vườn nhà tôi rộng rãi, có anh Tín đến mướn ở một góc để nuôi ngựa . Anh Tính thường dùng một cái lược chải bờm cho chúng rồi thắt thành mấy cái bím điệu đàng. Chích cho thứ thuốc khiến nó cứ phi rần rật, rướn cổ hí vang. Một bữa anh đem theo về một chị mười sáu, mười bảy tuổi gì đó đẹp như tiên gọi là vợ . Chị vợ nhảy lò cò, “bán quán” với chúng tôi đến đứng bóng mới về nấu cơm. Chiều thì anh Tín đặt yên cương lên lưng ngựa, phi nhiều vòng ra phố về nhà để gọi là “quần chân”. Những láng giềng khác cũng vậy, chiều đến tối, cứ lóc cóc lóc cóc, đều đều như tiếng guốc gõ, nghe như…
- Tiếng guốc sứt đế của tôi đó chứ gì?
Cô bé bỗng dưng nổi sùng. Cô đứng phắt dậy, ngúng nguẩy đi về phía cầu thang. Tiếng guốc lốp cốp không chịu nổi, cô xách nó lên chạy chân đất hút vào trong tối . Nhưng tôi đã không đứng dậy đuổi theo, đầu tôi đang nặng trĩu những xúc cảm, những hình ảnh bởi vì cô bé ơi, câu chuyện vẫn còn chưa hết.
Chị vợ trẻ con bỗng bỏ đi mất tăm, con ngựa yêu nhất một lần vì cố quá sức đã gục ngã chỗ đích đến, và anh Tín một đêm đã bắn vào đầu mình. Tôi buồn và hoang mang quá, cứ đứng nhìn ngôi nhà và dãy chuồng ngựa bỏ không. Buổi tối, má Hai kêu tôi um lên là đã nhìn thấy hồn ma anh Tín lừng lững trong vườn, một lỗ to trên thái dương còn nhỏ máu, và đòi ba tôi dọn về phố ở . Là một cái cớ thôi . Má Hai thường ngày vẫn chê vùng quê này bụi bặm thiếu các tiện nghi và làm ra vẻ vì thương ba mà phải cố chịu đựng. Những chiếc móng chân nể đôi khiến má đau khổ, nên gặp cơ hội này cứ co rúm trong nhà và rên rỉ như vậy . Tôi thì giãy nảy, tôi không muốn đi, tôi đã quen chạy rong, dù gì thì ở đây vẫn còn đầy những kỷ niệm về má ruột tôi . Vả lại ngôi nhà ở dưới phố của chúng tôi đã có thằng Ðặng, con riêng má Hai ở đó và tôi chúa ghét nó . Giằng co nhưng rốt cuộc rồi chúng tôi cũng dọn đi, bởi rốt cuộc người lớn vẫn có lý hơn con nít.
Cô bé biết không! Tôi như con ngựa chứng không khép mình vào được thời gian biểu ở đây, tù túng và khó thở nữa, giờ ngủ trưa cứ thao láo mắt cua, và Ðặng được lệnh “trị” tôi . Ðầu tiên Ðặng đã không thích tôi ở trong phòng nó, và đây chính là cơ hội để thể hiện cái không thích ấy .
“Thượng phương chổi” tiền đót hậu tấu . Nhưng rồi cứ đót mà không thèm tấu . Trên mông trên lưng tôi chằng chéo những vết đỏ . Trời sật sừ mưa, tôi chạy từ ngoài đường về, vừa choáng vừa buồn nôn, đê mê run rẩy và cứ nghĩ mình sắp chết. Tôi mơ thấy xác tôi sóng sượt trên thảm cỏ ẩm ướt và lát sau bổng hóa xác một con ngựa, chết hẳn rồi nhưng trên lưng và đùi nó dường như đổ mồ hôi, những giọt đọng giống như những viên đá nhỏ long lanh trong suốt. Khát cháy cổ, mở mắt bỗng thấy mình đơn độc kinh khủng. Ba thì tất bật suốt trong cuộc sinh nhai, giữa phố xá bon chen mới thật khó khăn, một rồi hai đứa em ra đời, càng tất bật. Tôi với Ðặng như thể bị thừa thải . Ðặng tức tối nói rằng nó oán hết hai cha con tôi, làm như tôi không oán hai má con nó vậy.
Ðặng ăn như hạm cũng không thấy cao thêm, mặt nó quắt lại hanh hao những toan tính. Nó lo tôi kiếm chuyện bởi bây giờ tôi hạ được nó là cái chắc. Nhưng tôi kiếm chuyện để làm gì, có điều tôi cũng không tìm cách trấn an nó, cứ một kiểu im lặng. Cho đến ngày tôi đủ lớn để tìm được một việc làm, tôi nói với ba: “Con muốn tự lập”. Và cũng chính thức chia tay nó . Mắt nó đỏ hoe và tôi nghe tiếng đóng mạnh cửa đằng sau lưng.
Rong ruổi như con ngựa hoang, tôi vừa đi làm vừa đi học, vui một mình, buồn một mình, hì hục mà làm, lời nói thẳng tuột phát ra đôi lúc như bổ vô mặt người ta, nhiều người ghét “Ðồ ngựa non háo đá!” Rồi thì lăn lóc qua chỗ khác. Xong việc chạy như ma đuổi vô giảng đường, tóc tai lù xù, mặt đen nhẻm, tia mắt mệt mỏi mà như khinh người, bạn bè đứa ghét, đứa thương hại . Ðêm nằm đôi lúc nghe thấy tiếng lóc cóc từ ngày xưa vọng về, nhớ chuyện anh Tín và để nhận ra tâm hồn mình cũng ốm yếu, đơn độc biết bao nhiêu! Cần những dịu êm biết bao nhiêu!
Tiếng guốc cô bé vào lúc ấy bỗng vang lên, tách khỏi hết mọi thứ âm thanh, như một nét hồn nhiên hiếm hoi mà tôi thật thèm được chạm vào . Có sự liên hệ nào giữa những tiếng lóc cóc ấy, thật lòng tôi cũng không giải thích nổi. Sự diễn đạt vụng về chỉ làm nó hóa vô duyên đi!
oOo
Mấy hôm rồi không nghe thấy tiếng guốc cô bé .
Không có thì đám hổ lốn âm thanh ở đây trở nên khó chịu tới mức không ngủ được. Cô bé ném đôi guốc vô gầm giường rồi hay vì đã kiếm một lối khác mà đi! Ọp ẹp và nóng kinh khủng. Gió bị che chắn bởi “cái hộp” cao hơn đàng trước mặt nhưng dù gì đứng ở ngoài này con thấy khá hơn trong nhà . Xe cộ rậm rịch dưới đường. Một chiếc xe kình càng dừng lại dưới nhà . Thằng kép nghênh ngông cặp kính đen đợi . Ðứa con gái một lúc bước ra váy ca rô ngắn ngủn ngồi lên phía sau . Nó nhỏ, suông đuột như một đứa trẻ, cử chỉ lóng ngóng. “Úi chà, đúng là mẹ nào con nấy, nứt mắt là đã…” Hai người đàn bà đứng ăn bắp rang với nhau chồm người ra nhìn và bắt đầu phun ra những lời thô tục, tung hứng qua lại, bắn bẩn vô mặt nhau, bắn bẩn vô mặt tôi .
Xét ra thì ở đây có khối người có lai lịch u ám, chỉ thấy chạnh lòng cùng chút oán giận không rõ ràng. Tôi lùi vào trong nhà đóng kín cửa lại . Tôi không tin cô bé nỡ ném đôi guốc sứt đế để đi vào chân đôi giày cao gót rất đau, rất chật và dễ ngã kia . Chờ cho đêm thật sâu, chờ đến khoắc khoải tiếng lóc cóc ấy, và tôi nghe tràn dưới mắt mình những giọt vô vọng.