Dừng trách anh, nghe em yêu thương?
Lối chúng mình định qua phố phường tấp nập quá
Dòng người cuốn em đi, đời bao nhiêu sự lạ
Không dắt tay em, vụng quá, sợ em cười!
Anh sẽ đi cùng em khi phố đã thưa người
Khi đã vắng những lời mời đon đả
Khi em cần tình yêu mà không cần phép lạ
Khi sánh vai cùng anh, em kiêu hãnh mỉm cười
Anh sẽ đến cùng em, nếu giữa đường bão nổi
Nếu gió gầm, đêm tối bỗng chòang buông
Còn, em ơi, nếu lạc giữa phố phường đô hội
Anh sẽ đợi em ở phía cuối con đường.1498

Nước chảy mây trôi

     Hôm trước ngày đi Đất Mới khai giảng niên học mới, Diệp chở mẹ đi nhổ răng. Trên đường về, bỗng dưng Diệp nghe nước mắt mẹ rớt trên lưng mình. Mẹ than buồn, vì miệng còn ngậm bông gòn nên giọng mẹ bệu bạo (hay tại khóc ?), mẹ nói, không biết thầy Nhiên có chê mẹ già không. Diệp biết mẹ nói không thật, mẹ khóc vì mai này mẹ đã xa Diệp mất rồi, chứ hai mẹ con Diệp hiểu thấu tới đáy lòng, thầy Nhiên không phải là người coi trọng mấy chuyện lặt vặt đó.

Mẹ Diệp lớn hơn thầy Nhiên đến tám tuổi, hồi họ quen nhau, thầy Nhiên mới ba mươi ba. Nhà may của mẹ cách trường cấp ba Hưng Hải chừng mươi thước, nổi tiếng khắp thị xã về may áo dàị Gặp lần đầu ở buổi họp phụ huynh, thấy thầy vai áo rách, về nhà mẹ Diệp mua vải may tặng thầy một chiếc sơ mi mới, để lấy lòng thầy cho con nó nhờ. Sau này, thầy hay lại nhà nhờ mẹ Diệp may áọ Có lần mẹ hỏi vợ thầy đâu mà để áo rách vầy, thầy cười, còn gửãi ở nhà ngườị Diệp đi học về, mẹ hỏi, thầy Nhiên ba mươi mấy tuổi đầu chưa lấy vợ, chắc thầy khó tính lắm hả con. Diệp lắc đầu, không, thầy thấy thương lắm.

Diệp nói thật lòng. Từ ngày thầy Nhiên chủ nhiệm lớp, buổi sinh hoạt nào lớp cũng vui tươi, tràn ngập tiếng hát, tiếng cười, có đứa còn đi học đàn về gảy tửng từng tưng. Thầy dạy môn Văn và biến những tiết học khó khăn này thành một thiên đường của cảm xúc. Giọng thầy ấm áp, sôi nổi, truyền cảm, mắt hay nheo, coi bộ hóm hỉnh, vui tính. Thầy bảo, mắt thầy bị tật hồi còn ở lính, không nheo thì bắn không... trúng, nheo riết thành quen. Bọn Diệp cười, tướng thầy mà bộ đội gì, thầy cũng cười, giỡn hoài, đơn vị còn không định cho ra quân nhưng thầy nhất quyết xin ra, đi dạy học. Đám học trò khen thầy dạy Văn giỏi nhất trường. Nhà trường thì không nghĩ vậy, dạy cháy giáo án hoài mà giỏi gì.

Sau này, khi xem bộ phim võ hiệp "Tiếu ngạo giang hồ", Diệp phát hiện ra thầy Nhiên giống hệt Lệnh Hồ Xung, cuộc đời anh chàng không thể hoạch định trước, làm gì cũng theo cảm xúc, cả chiêu thức võ công anh ta dùng cũng "nước chảy mây trôi" theo ý mình. Dù vậy, Diệp cũng thảng thốt, bất ngờ rất nhiều khi hay thầy với mẹ thương nhaụ Mối tình đó không thể giải thích được vì sao, không thể nói rành rọt bằng lời những cảm xúc dịu dàng mà bỏng cháy trong lòng mỗi ngườị Bắt đầu từ đâủ Từ miếng băng keo thầy mang đến khi thấy tay mẹ đứt, từ việc mời nhau mấy củ khoai mì nóng thầy mua của chiếc xe đẩy trên đường, hay từ những bữa họp phụ huynh, thầy nhìn thấy mẹ Diệp ngồi trong một góc nào đó, đẹp đẽ, sang trọng mà buồn buồn, vơ vất, như lạc ở một vì sao nàọ..? Mẹ chỉ biết nói lời xin lỗi Diệp. Nó khó khăn lắm mới bảo, không sao, nếu con là mẹ, con cũng yêu thầy, thầy dễ thương quá trời đất mà.

Ba Diệp thì không thể tha thứ. Chẳng thèm chửi bới đánh đấm nhau, là người trí thức, ông bác sĩ xử sự rất mềm mỏng. Ông đến trường, níu bất cứ đứa học trò nào ông nhìn thấy, phẫn trí van vỉ (như một người yêu vợ hết lòng), "Cháu làm ơn nói với thầy Nhiên trả vợ lại cho chú, làm ơn, cháu ơi !". Chuyện này gây tiếng vang đến phòng giáo dục, rồi đến Sở. Thầy Vẹn, hiệu trưởng trường vốn là đồng đội cũ với thầy Nhiên, thương bạn lắm nhưng đành buộc thầy thôi việc.

Rồi thì mẹ Diệp cũng ra đị Qua cửa, mẹ chỉ có một chiếc va li nhẹ bỗng, trống không. Lẽ ra mẹ có thể mang đi nhiều hơn, nhưng chỉ với hai bàn tay trắng, mẹ mới rửa oan cho thầy trước lời mai mỉa của người đời, rằng thầy chỉ yêu túi tiền của mẹ thôị Diệp thầm thắc mắc, yêu là phải hy sinh nhiều thứ, vậy sao người lớn đâm đầu đi yêu hoài làm chi cho khổ ?

Tổ ấm đó cách nhà Diệp một cây cầu, nhiều con đường ngoắt ngoéo. Diệp có đến chơi, đến mà nghe quen thuộc, ấm áp như nhà mình. Hồi trước, Diệp tới nhà thầy chơi hoài chớ gì, nó thuộc lòng từng cuốn sách trên giá, rành rẽ từng chỗ thủng của cái màn cửa. Nhà thầy bừa bộn, đầy màu sắc. Màu của giấy dán tường, của những đường viền tự tay thầy cắt, của những tờ lịch đầy núi, thác nước và mây. Tất cả những cái đó đầy sự sống. Nó khác với nhà Diệp, bốn bức tường đều trắng, Diệp đem hình diễn viên, ca sĩ về dán trong phòng, ba khó chịụ Ở nhà, mọi người phải xem những bộ phim, nghe những loại nhạc bác học mà ba thích. Bữa cơm nào ba cũng tự tay rửa rau, dù mẹ rửa rồi ông cũng phải rửa lại (Diệp ngờ rằng, tình yêu của mẹ đã mất mát từ chuyện ấy, đến rửa rau mà cũng không tin nhau). Ba không ăn ở quán ăn vỉa hè, cự tuyệt những món chuối nướng, khoai nướng bên đường, ba nói ăn vậy là không vệ sinh. Ba bảo mẹ một tuần nấu canh bí đỏ sáu lần, thực đơn này giúp cho Diệp thông minh, học giỏi, giúp Diệp mai sau trở thành một bác sĩ danh tiếng như ông.

Nhưng Diệp chỉ thích làm cô giáọ Một cô giáo sẽ không vì đám học trò ngỗ nghịch mà nguôi đi lòng thương yêu, không vì danh hiệu thi đua này nọ mà nguôi đi tâm huyết của mình. Giống như thầy Nhiên vậy.

Một bữa lại nhà mẹ chơi, Diệp chỉ tay vào góc lâu nay thầy vẫn để sách và đàn, nó nói, "Thầy ơi ! Em chỉ cần chỗ này là đủ, ban đêm em ngủ, ban ngày em sẽ ngồi học ở đây". Thầy Nhiên với mẹ nhìn Diệp mừng rưng rưng nước mắt. Nhưng cũng phải đợi đến bữa ba dẫn bạn gái về, Diệp mới ra đị Ba không ngăn lại, chỉ cười khan, lạnh, đầy cay đắng, hằn học. Diệp thấy mình hơi giống mấy tên phản bội trong phim.

Bây giờ chuyện cũ cũng đã nguôi rồi, người ta thôi không trầm trồ nữa. Mẹ gầy dựng lại một tiệm may mới, với những khách hàng cũ. Thầy Nhiên quyến luyến đám học trò nên thuê quầy bán sách báo ở trước cổng trường. Ba Diệp đã lấy vợ, có con. Tốt nghiệp đại học xong, Diệp có ghé nhà, thấy ba ngồi giặt tã cho em. Lúc ra về, tổng kết lại thì ba chỉ hỏi Diệp đúng một câu, "Ra trường rồi tính làm ở đâu ?" Diệp nói không biết nữa, nếu chờ được phân công, có thể sẽ về dạy ở một huyện, thị trấn nào đó, có thể ở đó nghèo và buồn.

Mẹ nói sẽ tìm cách xin cho Diệp ở lại thị xã, thầy Nhiên có nhiều người quen làm trong ngành giáo dục, thí dụ như thầy Vẹn đang làm Phó giám đốc Sở. Diệp chần chừ không biết lắc hay gật đầụ Mẹ thở dài, nửa đêm than với thầy Nhiên, "Chắc mình mau già lắm, Nhiên ơị Con gái mình thấy rầu quá".

Rầu chớ, công việc đang lừng khừng, chuyện yêu đương Diệp cũng chẳng tới đâụ Đứa con trai cuối cùng đã thôi lui tới nhà chừng nửa tháng nay, sân trước chưa thấy xe của người mới nào đậụ Mẹ nhắc lại nào Tuấn nào Huy, rồi Phát, Sang, mấy đứa đó thấy thương quá mà sao kỳ vậy không biết. Diệp cười, "Trời đất, tụi nó hả, con đâu có yêu". Mẹ tức quá vặc lại, "Vậy chớ con yêu aỉ". Mẹ hỏi Diệp trong một đêm gió rất nhiềụ Diệp tự vấn mình câu đó, khi có được câu trả lời, chợt nghe gió thổi tơi bời vào lòng, nghe như gió cấp mười, mười hai trong ấy.

Hôm sau, Diệp gọi thầy Nhiên bằng ba (nó bẻ miệng đến toát mồ hôi ra). Mẹ với thầy nghe lạ, phì cườị Diệp tá hỏa, tiếng gọi ấy với nó không có ý nghĩa gì hết, kêu tiếng ba thiêng liêng mà lòng vẫn yêu thầy, yêu thầm lặng tự hồi nào không biết. Hèn chi đi xa nhớ quá chừng (tưởng chỉ nhớ nhà thôi), hèn chi mấy thằng bạn trai hay bị đem ra so sánh với thầy (tưởng vì quý trọng quá đó thôi)... Bây giờ không biết làm sao quên được đây, để vầy nguy hiểm quá, người ta nói yêu với say rượu khó che mắt được người đời.

Diệp ngầm chuẩn bị cho mình một chuyến đi xạ Mẹ không biết, nên mẹ đi chợ, mua hai ký lô khô cá sặc rằn, dịu dàng bảo thầy Nhiên, "Nhiên chở con tới nhà anh Vẹn chơi, sẵn tiện nhờ ảnh giúp cho nó một chỗ làm. Có chút quà nàỵ..". Rồi mẹ Diệp tiễn hai người họ ra tới ngoài sân. Lên xe chạy một đoạn, ngó lại thấy mẹ vẫn còn đứng tần ngần, giống như sợ thầy trò Nhiên đi lộn đường hay sẽ lén quay trở lại nhà.

Nó ngồi sau lưng thầy (như nhiều lần ngồi sau thầy đi mua keo, nút áo, chỉ may cho mẹ), mà lòng nghe dịu ngọt lạ thường, chợt nghe thèm đến rớt nước mắt được nép mặt vào lưng, được choàng tay ôm eo thầỵ Chiếc xe chạy lòng vòng qua hết mấy con đường, cứ gặp đèn đỏ là thầy lại quẹo phải, Diệp khúc khích cười, nghĩ, nhà thầy Vẹn đâu có xa dữ vậỵ Chiếc xe máy hiểu ý chủ nên nó cũng cà xịch cà lụi, lâu lâu lại phun ra một bụm khói đen xì. Thầy bảo, "Chết cha, chắc là nước vô bình xăng". Mà, chiếc xe vẫn không chịu chết máy hẳn, vậy mới kỳ. May nhờ đến trước cổng nhà thầy Vẹn thì trời đổ mưa, cả thầy Nhiên và Diệp đều mừng húm, kêu lên, "Mưa ! Mưa rồi !" rồi chạy vào quán cà phê ngang đó cho khỏi ướt.

Diệp vừa phủi nước trên áo, trên tóc mình vừa cười, nhớ lại trên đời này chắc không ai mắc mưa mà phấn khởi như vậỵ Thầy trò Diệp kêu hai ly trà đá, bắc ghế ngồi ngó mưa rơi, ngó qua cái tường rào im sẫm đằng trước nhà thầy Vẹn, nghe trong lòng ngại ngần quá trời đất.

Chỗ này chỉ cách bên đó một con đường, coi vậy mà qua đó cũng nghiêm trọng như Kinh Kha qua sông Dịch. Thật ra, nghỉ dạy ở trường cấp ba Hưng Hải rồi, thầy vẫn thường lại chơi nhà thầy Vẹn. Người đang có chức vị, ngồi cao lại hay ước sống như ông bán lẻ sách báo ở cổng trường (mà càng bán càng lỗ vốn, cứ thấy cuốn sách nào hay là dúi tặng cho học sinh). Thầy Vẹn bảo, "Đâu phải ai cũng làm được chuyện động trời như ông vậỵ Nhớ kỹ coi, đang học ngon lành, ông tình nguyện đi biên giới, ở lính được cưng chiều ông không chịu, đòi ra lính dạy học, đang dạy học, lại đòi yêu mà lại đi yêu ngang trái mới chết". Thầy Nhiên cười, "Cũng trả giá dữ lắm, đừng tưởng giỡn". Vợ thầy Vẹn cũng quý bạn chồng, chị nói, "Ông xã em mê anh lắm, ảnh nói bây giờ có một chút chức quyền mới biết cực khi chơi với bạn, cứ phải cảnh giác nhìn nhau không biết người ta sắp nhờ cậy gì mình. Chỉ có anh Nhiên là không tính toán gì hết". Vì chị đã nói vậy nên bây giờ mới khó mở lời...

Diệp biết thầy Nhiên đang nghĩ lung lắm, nhưng nó không nói gì, nó chỉ lẳng lặng ngồi nhìn mớ tóc cứng như rễ tre đã chớm bạc trên đầu thầỵ Hồi trước, mỗi khi thấy tóc thầy dài, Diệp vẫn hay nhắc, biểu đi cắt, để tóc vậy coi già thấy mồ. Hồi đó, thầy cười cười, "Đâu nè, vầy là vừa chớ". Sau rồi Diệp biết, thầy cố tỏ ra luộm thuộm để đuổi cho kịp mẹ, để mẹ khỏi buồn, khỏi mặc cảm chuyện vợ già chồng trẻ. Thầy tinh tế cả chuyện ăn mặc, chuyện xưng hô. Ở nhà Diệp, ai tới cũng bảo ngộ, nhất là mấy anh chàng đang đeo đuổi Diệp, họ bảo, "Nhà Diệp không có tôn ti trật tự gì hết, thấy lộn tùng phèo". Thí dụ như chuyện xưng hô, rõ ràng nghe thầy Nhiên với mẹ kêu nhau Nhiên Nhiên Thúy Thúy giống bạn bè hơn là chồng vợ, còn Diệp gọi thầy thì tùy hứng, có lúc kêu cậu, có lúc gọi "đại sư ca".

Nhớ tới đâu lòng Diệp đau tới đó, nhà giống như thiên đường vậy, mà mình lại phải đi xạ Ngoài trời vẫn còn mưa, nước chảy ròng ròng vào miệng cống. Thầy bảo mưa dai quá hen. Diệp cười, dạ, mưa dai thiệt. Thầy hỏi, hay là hai cậu cháu mình chạy qua gặp thầy Vẹn một chút. Diệp lắc đầu, thôi cậu !

Diệp không đành lòng cùng thầy cầm gói cá khô bước qua cửa nhà thầy Vẹn. Muốn hay không, khi quay trở lại, thầy trong lòng Diệp sẽ không tròn vẹn như bây giờ. Mất mát đó có thể rất mỏng manh, nhẹ như hơi thở, có thể chỉ là cảm giác vậy thôị Thầy trông sẽ hèn hèn đi một chút, ngượng ngập một chút, vẩn đục một chút. Diệp muốn giữ vẹn trong lòng mình một hình ảnh đẹp, một người đàn ông lúc nào cũng nồng ấm, đĩnh đạc, thư thái, đầy khí phách và thành thật với con tim. Lỡ mai mốt đây gặp hoàn cảnh khó khăn nào, Diệp còn có thầy Nhiên mà vịn vào, đứng lên, đi tiếp. Nếu phải đi xa để những điều tốt đẹp còn nguyên lành mãi thì cũng đáng lắm chớ.

Lúc về trời vẫn còn mưa, Diệp có dịp giấu mặt vào lưng thầy, khóc chơi. Trời ơi, nép sau một cái lưng rộng và ấm áp như vầy để khóc đã thiệt. Mẹ hạnh phúc biết bao nhiêu.

Lúc về Diệp ôm vai mẹ, Diệp bảo mớ khô cá sặc rằn này hôm nào làm liên hoan tiễn con đi, mẹ nướng rồi xé trộn xoài sống, con thích món này lắm. Chỗ con tới có thể buồn và nghèo, có thể cách trở xa xôi, có thể đám học trò của con lấm lem sình đất, nhưng con không ngại, để con hát cho mẹ nghe bài này, rằng "Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng. Gian khổ sẽ dành phần aỉ". Mẹ nghe xong, rớt nước mắt, day qua thầy Nhiên, không rõ khen hay than mà giọng buồn hết biết: "Nhiên coi, không phải máu mủ của Nhiên mà con mình nó giống y chang Nhiên vậỵ Muốn là làm".

Đâu nè, đâu phải muốn là làm, cũng phải suy nghĩ đắn đo dữ lắm. Coi lại, làm gì có chuyện con người được sống hồn nhiên như nước chảy mây trôi ? Phải chọn lựa và trả giá chớ...

Tác Giả: Nguyễn Ngọc Tư

Hai người đang vui vẻ tươi mát, bỗng chị giật bắn mình khi thấy "đức lang quân" đang... tình tự với một cô gái lạ ở ngay ghế đá trước mặt. Biết không thể tháo lui, chị tiến ngay trước mặt chồng, lớn tiếng:

- Trời đất quỷ thần ơi! Ai đời bắt người ta chờ cơm suốt trưa tới giờ. Đây, có anh Tân hàng xóm... chứng giám.
1323

Một hôm, nhân có lệnh của bọn chức dịnh bắt tất cả trẻ già trai gái làng hoàng Bột phải ăn mặc chỉnh tề để đi đón quan huyện Lê Kim Thằng về làng hiểu dụ, Xiển nghĩ ra ngay một kế. Xiển lẻn vào buồng ông nội lấy trộm chiếc áo thụng đỏ mặc vào, rồi đi thẳng ra đình, giả vờ chạy đi chạy lại lăng xăng ngay trước mặt quan huyện. Quan lấy làm lạ, cho lính gọi lại hỏi. Xiển xưng tên họ và nói là học trò. Huyện Thằng liền mượn ngay việc ăn mặc ngộ nghĩnh của Xiển ứng khẩu đọc một câu, bắt phải đối:

- Áo đỏ quét cứt trâu.

Xiển đối ngay:

- Lọng xanh che đít ngựa.

Huyện Thằng không ngờ bị một vố, tái mặt, dọa:

- Thằng này láo! Ðã thế, phải đối thêm câu này nữa, không đối được, tao sẽ cho ăn đòn.

Thấy tóc Xiển đỏ hoe vì đãi nắng lâu ngày, Huyện Thằng liền ra câu đối:

- Học trò là học trò con, tóc đỏ như son là con học trò.

Xiển không cần nghĩ ngợi lâu, đối tức khắc:

- Tri huyện là tri huyện Thằng, ăn nói lăng nhăng là thằng tri huyện!

Huyện Thằng tức ứa máu, nhưng vì Xiển đối rất chỉnh, không bẻ vào đâu được, đành câm miệng.2699

Anh trở lại con đường lên núi biếc,
Thương mây bay từ đó vẫn cô đơn.
Những bông hoa còn có nửa linh hồn.
Những lá cỏ nghiêng vai tìm mộng ảo .
Ôi nắng cũ nhạt mùi hương dã thảo!
Lạnh màu riêu, tảng đá nhớ chân đi .
Những cánh chim từ quá khứ bay về,
Tà áo mỏng chập chờn phai sắc bướm .

Bài thơ nhỏ hôm xưa hồng nắng sớm,
Trêm môi em, gió núi đã gieo vần.
Mùa hạ nào thơm mái tóc hoài xuân?
Hơi phấn thoảng còn ướp say hình bóng.
Giấc em ngủ, thơ anh về báo mộng,
Nhắn sao khuya soi lén nụ hôn đầu .
Ôi sườn non, mây lụa quấn vai nhau!
Mỗi bậc đá nâng cao từng ước vọng.
Em chuyển bước, trùng dương nào cuộn sóng
Dưới bàn chân? - Hồi hộp biển cây xanh.
Hương phất phơ chùm hoa mộng đầu cành,
Gò má thẹn một màu hồng hợp cẩn.

Hãy dừng lại hỡi mùa hoa hồng phấn!
Mấy hoàng hôn, mái tóc đã sang thu ?
Chĩu hàng mi, lá úa rụng tình cờ,
Tờ thư lạnh, gió sương bay dòng chữ .
Thương tâm sự, mưa sa vành nón cũ,
Anh ngờ em mang cả núi non đi .
Hoa qua đầu, cánh bướm cũng vu quy,
Nhòa nắng xế, nụ cười mây khói tỏa .

Ai trao gửi lời thề trên xác lá,
Để vầng trăng tìm mãi dấu chân xưa ?
Ngôi sao buồn lên đỉnh núi bơ vơ,
Cành trinh nữ, thu xanh màu tóc lạ .
Lời ước hẹn dư âm truyền vách đá,
Em vội đi, hờn giận tiếng non cao .
Em đi rồi! Then khóa cả chiêm bao,
Gầy vóc mộng, gói tròn manh áo nhớ .

Nhắc làm chi ? Ôi! nhắc làm chi nữa ?
Em đi rồi, mưa gió suốt trang thơ .
Mây lìa ngàn, e lệ cánh chim thu,
Con bướm ép thoát hồn mơ giấc ngủ .

Anh trở gót, hương đưa về núi cũ,
Theo mây bay, tìm mãi hướng trăng thề .
Nhắc làm chi ? Còn nhắc nữa làm chi ...!

Tôi gặp nàng ở đây vào một buổi chiều mùa hạ.

Nàng vừa leo lên tới đỉnh đồi. Trên cái đỉnh đồi nhỏ bé chật hẹp, ngoài phiến đá lớn mà tôi đang ngồi thì chẳng còn chỗ nào để ngồi được nữa. Thấy nàng có vẻ thất vọng, tôi nín cười giở nón chào nàng "Peace" rồi đổi chỗ ngồi, nhích ra để chừa một khoảng rộng cho nàng. Nàng ngồi xuống, cởi túi ba-lô đeo trên lưng đặt xuống bên cạnh, lấy bình nước mở ra uống. Tôi vẫn tiếp tục ngó xuống khu rừng xương rồng mọc trơ trọi trên bãi sa-mạc phía dưới chân đồi. Trời chiều hoang vu, lặng gió, nắng vàng đỏ như muốn thiêu đốt tất cả vạn vật chung quanh. Bỗng nhiên nàng hỏi:

-Why peace?

-I'm... not sure... but... you seem to need it.

-Who are you ???

-Tôi là người Việt! (nghe qua giọng nói và khuôn mặt của nàng tôi đoán chắc là người Việt).

Trời đất lại chìm trong vắng lặng. Nắng đỏ màu ngập tràn giữa mênh mông vô tận. Buổi chiều cháy lan dần tới tà dương. Nàng khoác túi ba-lô lên vai để sửa soạn leo xuống đồi. Nàng nỉn cười vẫy tay chào tôi, ngó xuống vực đá trước mặt và nói "Anh đừng có nhảy xuống đó nha" rồi quay lưng đi xuống. Tôi nói vói theo:

"Chờ anh đi xuống với!"

Nàng quay lại trợn mắt ... đứng chờ tôi. Đường xuống dốc quanh co sỏi đá. Sau mấy câu xã giao trao đổi tên tuổi v.v.. nàng bắt đầu hạch hỏi tôi lung tung đủ mọi thứ cho đến khi về tới bãi đậu xe, đợi nàng đi rồi, tôi mới lái xe trở về tu viện.

Tu viện nằm trên sườn đồi, chung quanh là nông trại do các cha, các thầy dòng đảm trách. Ở nơi đây đón nhận miễn phí tất cả những ai đang bị khủng hoảng tâm thần hay chứng mẫn cảm do bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Họ về đây sống tự lập trong thinh lặng, chia nhau làm những công việc trồng tỉa vườn nho, vườn rau, gặt hái, nấu nướng. Các cha, các thầy dòng cũng là những bác-sĩ tâm-lý-học chuyên nghiệp, hướng dẫn họ đi tìm lại sự bình an trong đời sống, và họ rời tu viện khi cảm thấy đời sống tinh thần đã được ổn định. Số tôi may mắn nên quen được một cha người Việt ở đây trong một chuyến đi công tác. Cha cho tôi địa chỉ của tu viện này và bảo "Thấy cậu mà tôi tội nghiệp, sống lang thang không nhà không cửa, cậu cứ nghé về chỗ tôi chơi, ở bao lâu cũng được, cứ tự nhiên thoải mái, chẳng phải khách sáo gì cả". Tôi cám ơn Cha và đã không khách sáo, mỗi năm tôi về đây ít nhất là một lần...để tĩnh tâm. Ở đây, mỗi buổi sáng tôi thường lái xe chạy vào sa-mạc ngắm cảnh. Vùng này quy tụ nhiều linh địa của những bộ tộc thổ dân da đỏ. Điều tôi không dự đoán được là chiều nay ngặp nàng ở giữa vùng sa-mạc hoang vu, tịch mịch.

Buổi sáng hôm nay tôi đổi ý, lái xe về viện đại học chính của tiểu bang cách tu viện khoảng nửa tiếng đồng hồ. Viện đại học được kiến trúc theo lối cổ Mễ-Tây-Cơ vươn mình qua những tàng cây râm mát. Nắng buổi sớm mai bắt đầu tác oai tác quái. Vì là mùa hè nên sân trường chỉ còn lác đác vài ba sinh viên. Tôi bước vào thư viện của ngành Indian studies để tìm một vài bản đồ cũ của vùng núi sa-mạc. Đang mải mê ghi chép thì có người nhéo tai tôi một cái khá đau, tôi vừa nhăn nhó vừa quay lại để coi ai đã nhéo tôi thì gặp nàng.

-Tâm to gan nhỉ!

-Ai biểu anh lại chiếm chỗ ngồi của Tâm làm gì.

-Vậy mà cũng nhéo tai anh.

-Ơ, chắc tại duyên số đi đâu cũng đụng mặt anh nên nhéo tai cho đỡ tức. Anh đi chơi mà tại sao lại chui vào đây? Lại còn tính chuyện gì với mấy cái bản đồ cũ rích đó? Bộ anh đang đi tìm kho tàng hở? Chỗ này là chỗ luyện bài của Tâm mắc cớ gì anh lại chen vào?

-Ngang vừa thôi chứ, anh mà biết Tâm học ở đây thì có ..có chết cũng chẳng thèm bước chân vào, bộ anh có nợ nần gì mà Tâm cứ đi theo phá hoài.

Câu nói vô duyên của tôi làm nàng cụt hứng quay lưng bỏ đi.

Biết mình đã lỡ lời nên tôi vội vàng chạy theo xin lỗi. Con gái như nàng đã giận thì phải biết! Sau cùng nàng cũng chịu làm hoà với tôi. Hai đứa ngồi trên thềm đá nhìn ra sân trường. Hình như hôm qua nàng hạch hỏi tôi chưa đủ nên hôm nay nàng lại tiếp tục hỏi tôi đủ mọi loại chuyện, nhất là tại sao lại chọn về đây chơi. Tôi liếc sang nhìn nàng thăm dò rồi nhìn ra ngoài sân trường nói:

-Anh thích phong thổ sa-mạc, hễ ở đâu có sa-mạc thì mò đến, vả lại có cái gì đó xui kiến anh về đây. Còn Tâm tại sao Tâm lại ở đây? Vùng này đâu có thích hợp với Tâm!

-Tại sao anh biết sa-mạc không thích hợp với Tâm, bộ anh là thầy tướng số!

Tôi quay sang nhìn thật sâu vào đôi mắt nàng, và tôi chợt rùng mình, cảm thấy có một điều gì đó không ổn như lần đầu tiên tôi gặp nàng. Tôi cúi xuống nhìn những bậc tam cấp trơ trọi nói:

-Nơi đây sa-mạc quạnh hiu, Tâm về nơi khác ở sẽ vui hơn, để tâm hồn được bình an, Tâm không nên ở đây.

-Tại sao?

-Tâm suy nghĩ nhiều quá, ở nơi đây mà suy nghĩ nhiều quá sẽ làm Tâm điên.

-Làm sao anh biết là Tâm suy nghĩ quá nhiều. Nàng hỏi tôi sau một thoáng im lặng.

-Tâm biết là được rồi.

-Tại sao anh lại nói vậy?

-Nếu anh nói sai thì cho anh xin lỗi, nếu đúng thì khuyên Tâm dừng lại, cái mà Tâm dành nhiều thời giờ để nghiền ngẫm đang làm hại đến đời sống tinh thần và sức khoẻ của Tâm.

-Anh đoán nhiều thứ về Tâm quá, vậy anh có thể đoán vé số để Tâm mua trúng thành triệu phú đi.

Tôi chỉ còn biết cười, nhìn bâng quơ ra sân trường, quê quá không biết nói gì nữa. Nàng ngồi im lặng một hồi lâu rồi hỏi:

-Ngày mai anh tính đâu vậy?

-Anh muốn đi xuống Tularosa Basin rồi xuyên qua Chihuahan.

-Trời đất!!! Anh dự định đi hết mấy tuần?

-Khoảng hai tuần rưỡi.

-Anh ở lại đây ngày mai đi, Tâm muốn đưa anh đến một chỗ này, bảo đảm là anh sẽ thích.

-Bộ Tâm không bận học?

-Làm khó dễ vừa thôi nha, Coi chừng Tâm đổi ý bây giờ đó!

Tôi biết thân biết phận nên vội nhận lời mời của nàng.

Chiều xuống chậm, chan hoà ánh nắng. Những ngọn gió khô khan từ sa-mạc thổi vào, rát bỏng thịt dạ Chúng tôi chia tay nhau hẹn ngày mai gặp lại để đi leo đồi. Tôi lái xe trở về tu viện vừa kịp giờ kinh đêm. Ngồi trong một góc tối của nhà nguyện, tôi âm thầm đọc theo các cha các thầy lời kinh đêm:

......Lạy Chúa, xin nghe lời tôi khẩn nguyện, và tiếng tôi kêu cứu được thấu đến người! Xin chớ lánh mặt khỏi tôi vào ngày tôi lâm bỉ, xin hãy ghé tai lại với tôi ngày tôi kêu khấn, xin mau đáp lại lời tôi! Vì ngày đời tôi tan ra khói, xương cốt tôi bừng cháy như hỏa lò. Ví dường như cỏ ấy, lòng tôi đòi đoạn héo hon, làm tôi quên nhãng cả chút bánh ăn... Tôi nên tựa hồ con vọ trong sa mạc, tôi ra như con cú trong hoang tàn, tôi những thao thức và rên rỉ như chim thất ngẫu trên mái nhà. Suốt ngày địc
h thù thóa mạ tôi, những kẻ khen tôi xưa rày nguyền rủa tôi. Tro là bánh tôi ăn, của uống tôi hoà với lệ... ..

Tôi cầm trí không được, nhớ tới nàng, nghĩ chắc mình đoán không sai, và biết rằng niềm tin của tôi và nàng khác biệt nhưng tôi cũng âm thầm cầu nguyện cho nàng sớm tìm lại được bình an trong tâm hồn. Sau giờ kinh đêm tôi lặng lẽ đi về phòng mình để nghỉ ngơi. Đêm trôi qua trong thinh lặng, trong giấc ngủ tôi lại nằm mơ, giấc mơ như một thị kiến cứ lặp đi lặp lại từ mấy năm qua. tôi vẫn ngồi tựa lưng vào một khúc cây khô cằn cỗi, chòi lên từ một bãi sa mạc cát vàng mênh mông, những lằn cát soai soải như những lằn sóng trôi dạt tới tận chân trời, nắng vàng đỏ toả ra từ bốn mặt trời không bao giờ lặn trên bãi sa mạc. Một vũ trụ không có âm thanh, không có màn đêm u tối. Nhưng giấc mơ lần này lại khác, trong giấc mơ có nàng từ xa đi lại nơi tôi đang ngồi, dáng điệu thướt tha trong trong bộ quần đen và áo thung tím, mái tóc buông lơi theo chiều gió. Khi nàng nỉn cười chào tôi, trong vũ trụ không có âm thanh bỗng rì rào tiếng gió và gió mỗi lúc một mạnh hơn, thổi bay hết tất cả cát sa-mạc, mặt trời cũng không còn nữa, chồi cây khô cằn biến mất, chỉ còn lại một màu trắng xóa mênh mông vô tận không trời không đất. Tôi giật mình thức giấc, bước xuống giường, mở cửa sổ ngó ra ngoài trời. Đêm trở mình về sáng, ánh trăng đêm trắng xóa treo lơ lửng giữa đường trời, và vạn vật chìm đắm trong một màu sáng bàng bạc mông lung.

Trời bình minh tươi sáng, không khí trong lành phảng phất mùi cỏ cây, hơi sương đêm vừa tan trên những khóm xương rồng khẳng khiu. Nàng và tôi gặp nhau ở bãi đậu xe dưới chân đồi. Nàng nói sẽ dẫn tôi đến một thung lũng hoa dại phía bên kia lưng đồi. Trên đường đi tôi chỉ cho nàng mấy loài thảo dược, và rễ cây mà thổ dân đa đỏ dùng trong những nghi lễ của họ, những loài thảo dược và rễ cây này có tác dụng tới hệ thống thần kinh, đưa họ vào trạng thái mê man (alter-state), ở trong trạng thái mê man họ được thị kiến, v.v... Nàng rất thích thú khi nghe tôi nói về những lễ nghi tập tục của những bộ tộc thổ dân da đỏ từ alaska, canada, cho tới miền tây nam nước mỹ và nhất là vùng này. Tôi kể cho nàng nghe về thuật sống hòa mình vào thiên nhiên của thổ dân da đỏ tới trình độ mà tiềm thức của mình hòa nhập vào với vạn vật chung quanh, và khi đó mình sẽ linh cảm được sự tuần hoàn biến hóa của thiên nhiên, được thị kiến về sự giằng co tranh đấu giữa sự sống và sự chết chung quanh mình, và chính trong tâm hồn mình. Nàng cắt lời tôi:

-Tại sao anh hay chào Tâm bằng câu "peace" và còn nói Tâm về nơi khác ở sẽ vui hơn, để tâm hồn được bình an, có phải anh đã đọc được đời sống nội tâm của Tâm?

-Tâm có tin vào duyên số không?

-Anh chưa có trả lời thắc mắc của Tâm...

-Cả hai sự sống và chết đều có sức lôi cuốn mãnh liệt, nhất là nơi đây, ở vùng sa-mạc hoang vu này. Tâm thì lúc nào cũng nghĩ tới cái chết. Giữa cõi sống và chết, Tâm đang ở đâu, đi về đâu thì biết rồi.

-Tâm gặp phải nhiều chuyện chẳng ra đâu vào đâu, Tâm mệt rồi, đôi lúc thấy chết còn khoẻ hơn là sống, có lẽ Tâm điên thật rồi! Nàng nói nhỏ sau một thoáng im lặng. Tôi nói:

-Có lẽ trong đời sống có một ít cái cần thiết và rất nhiều những sự mong muốn, cái cần thiết rất khác với sự mong muốn, sự mong muốn không đạt được thì cũng chẳng sao, nhưng cái cần thiết mà không có được hoạc có mà bị tước đi thì làm mình cảm thấy mất mát, những thứ mất mát cho dù có chấp nhận hoàn toàn đi nữa cũng không làm cho đời sống được trọn vẹn, khi có quá nhiều mất mát thì tuyệt vọng.

-Anh là một medicine man của thổ dân da đỏ, vậy anh có liều thuốc gì để chữa căn bệnh tuyệt vọng đó không?

-Tâm nghĩ bệnh của Tâm có thuốc để trị không? Tôi hỏi lại.

-Bệnh Tâm không còn thuốc trị. Nàng nói nhỏ như nói với một mình mình vậỵ

Nàng lảng tránh sang chuyện khác, lại tiếp tục hỏi tôi về những tập tục của thổ dân da đỏ. Trời đã gần về trưa khi chúng tôi "hành quân" tới thung lũng hoa dại mà nàng nói, nàng dẫn tôi đến một phiến đá lớn, chung quanh là một thảm nguyên bao la được dệt bằng đủ loại màu sắc của các loài hoa xương rồng, cỏ dại, thảo mộc, v.v... Tôi giúp nàng cởi túi ba-lô đeo trên lưng xuống, nàng hỏi:

-Anh muốn ăn trưa chưa?

-Đói xanh mặt rồi đây, Tâm ăn trước đi, anh muốn đi hái một ít trái cây ăn thử đã.

-Tâm cũng đi theo luôn.

-Tâm không sợ rắn, rết và bò cạp?

-Sợ chứ, Tâm sợ anh bị chúng cạp hay anh ăn thử nhằm trái cây độc lỡ chết không có ai khiêng anh về nên Tâm phải đi theo để khiêng anh về chứ.

Tôi cười trừ, lắc đầu chịu thua vì biết rất có thể nàng có đủ sức để vác tôi từ đây về tới bãi đậu xe, nàng và tôi luồn lỏi đi trong khu rừng để hái những trái dâu dại và trái xương rồng, tôi chỉ nàng những bông hoa ăn được, giơ tay định hái một bông cho nàng ăn thử thì nàng kêu lên:

-Anh đừng hái nó, tội nghiệp, để nó trên cành đẹp hơn.

-Heheh...Bệnh Tâm cũng chưa có nặng lắm.

Nàng im lặng phớt tỉnh với câu nói của tôi, thò tay vào bọc lấy một trái xương rồng, chùi vào áo cho sạch bụi rồi đưa lên miệng cắn:

-Woah mama, biết vậy sáng nay Tâm mang đi một gói muối ớt

-Trong hộp first-aid kit có salt tablet, nghiền nó ra chấm thử cũng được.

Hái trái cây một chốc đã đầy bịch, tôi với nàng quay trở về phiến đá ban nãy, trải tấm bạt để ngồi ăn trưa. Sức nóng hầm hập từ phiến đá bốc qua tấm bạt cách nhiệt đã gấp lại làm đôi, khiến tôi có cảm tưởng mình đang ngồi trên một cái vỉ nướng. Hôm nay trời có gió, nền trời xanh thẫm có một vài đám mây vẩy cá, báo hiệu nay mai sẽ có mưa. Tôi ngồi vừa ăn bánh mì vừa thả hồn vào một thế giới tuyệt diệu của màu sắc, xanh, vàng, đỏ, hồng, tím, trắng, và những loại mầu sắc chưa có tên của các loài hoa đang quyện lại với nhau, uốn éo, nhảy múa theo một điệu vũ man dại trong ánh nắng bát ngát vô tận. Nàng bỏ dở khúc bánh mì đang ăn, mấy trái dâu, trái xương rồng hấp dẫn hơn đối với nàng. Vừa ăn trái cây vừa xuýt xoa, nàng kể cho tôi nghe về những vùng đồi núi khác, và những bãi sa-mạc ở chung quanh vùng này, tôi lắng nghe nàng kể chuyện và lèo lái câu chuyện về đời sống ở đây, về sinh hoạt thường nhật của nàng, về những ngày tháng quá khứ của nàng ở Việt-Nam. Nàng liến thoáng, vô tư kể cho tôi nghe thật nhiều chuyện. Trời xế chiều, chúng tôi quay trở lại, leo xuống đồi để trở về bãi đậu xe. Trước khi ra về, nàng đề nghị tôi chỉ nên đi Tularosa Basin thôi rồi trở lại đây, nàng cười nói:

-Anh đừng đi qua Chihuahan tốn xăng mà chẳng có gì ngắm cả, về đây sớm Tâm sẽ dẫn anh đi một vòng quanh phố.

-Ừ, nếu anh còn sống để về tới đây thì chắc chắn sẽ nhận lời mời của Tâm.

-Còn không thì Tâm sẽ tụng kinh cho hồn anh được siêu thoát.

-Tâm tốt bụng quá.

Nàng cười thật thoải mái:

-Anh không biết chứ, Tâm là một người rất là chu đáo ...

Nhưng thôi Tâm đùa anh vậy thôi, Tâm mong anh đi bình an. Tâm biết anh dư sức vượt sa-mạc một mình, nên mới không cản anh, nếu không Tâm đã tìm cách cầm chân anh lại rồi.

-Tâm làm anh cảm động quá, nếu anh mà biết khóc thì cũng đổ lệ rồi.

-Vậy thì anh nên tập khóc.

Tôi nhìn nàng cười, nàng cười theo, lấy giấy viết xuống tên một quán ăn đưa cho tôi rồi bảo:

-Bẩy ngày nữa Tâm chờ anh ở quán cafe này sau 2:00 giờ trưa.

Tôi đến Tularosa Basin khi trời đã xế chiều. Nơi đây là một biển cát mênh mông trắng xóa. Nền trời xanh ngắt bao la. Gió bay lồng lộng. Vũ trụ chìm trong một màu nắng vô tận. Đêm về mịt mùng sâu thẳm, trên cao lấp lánh những vì sao, ánh trăng nửa mùa treo lơ lửng giữa đường trời, gió vẫn thổi miên man, và không gian tĩnh lặng, vắng cả tiếng côn trùng rả rích. Những đêm ngủ ở đây, tôi đều nằm mơ một giấc mơ: Tôi vẫn ngồi tựa vào một chồi cây giữa sa-mạc mênh mông vô tận, vẫn nắng vàng đỏ tỏa ra từ bốn mặt trời, vẫn nàng xuất hiện từ xa trong bộ quần đen áo thung mầu tím với mái tóc buông lơi theo chiều gió, nàng nỉn cười chào tôi và trong vũ trụ không có âm thanh bỗng rì rào tiếng gió và gió mỗi lúc một mạnh hơn, thổi bay hết tất cả cát sa-mạc, không còn bốn mặt trời, không còn chồi cây khô chỉ còn lại một màu trắng xóa vô tận.

Đêm cuối cùng tôi nằm mơ thấy cái máy GPS của mình bị hết bin.

Tôi tìm đến quán ăn nơi nàng đã hẹn. Quán ăn khá rộng, sáng sủa, được trang trí bằng nhiều cây kiểng trông thật tươi mát. Từ một góc bàn nàng giơ tay vẫy tôi, tôi bước về bàn ăn của nàng ngồi xuống, nàng trợn mắt bảo tôi:

-Trời đất, bộ anh tuyệt thực ở trong sa-mạc hở, mới có mấy ngày mà trông anh gầy hẳn đi

-Gầy thiệt không? Anh thì thấy người khoẻ hẳn ra...

Tôi bỏ lửng câu nói, bỡ ngỡ nhìn nàng. Hôm nay nàng diện một bộ quần jean đen và áo thung tím, với mái tóc buông lơị

Nàng đá chân tôi một cái điếng người:

-Anh làm gì mà nhìn Tâm đắm đuối vậy.

-Tâm ...hôm nay đẹp quá, anh vẫn quen thấy Tâm trong bộ đồ leo núi, giày đinh, mũ rộng vành, lưng đeo túi ba-lô trông chẳng thùy mị duyên dáng chút nàọ

-hìhì, cũng may anh chưa thấy Tâm diện áo dài, anh mà thấy thì chắc là rớt tim mất.

Nàng cười thật thoải mái, tôi cũng cười theo, trong đầu tôi, một khúc phim đang quay chậm chiếu lại: Tôi, thế giới sa-mạc, nàng, tất cả đều tan biến, chỉ còn lại một khoảng không trắng xóa mênh mông vô tận. Tôi lèo lái câu chuyện về nàng, nàng bảo vẫn mất ngủ thường xuyên, cũng ăn uống thất thường. Nàng kể cho tôi khá nhiều chuyện làm cho nàng mệt mỏi và muốn buông xuôi, không tập trung vào chuyện học được.... Tôi ân cần nghe nàng nói, và trong lòng cảm thấy xót xa cho nàng. Sau bữa ăn chiều, nàng nói làm tour guide đưa tôi đi dạo phố. Chúng tôi đi lang thang dưới phố, thành phố về chiều đìu hiu, chúng tôi nghé vào một số phòng triển lãm hội họa xem tranh, rồi dạo quanh một khu chợ phiên, nơi đây bầy bán các thứ rau cỏ trái cây được đem đến từ những nông trại ở ngoại ô. Nàng và tôi dừng lại ở cuối chợ nơi có bày bán nhiều đồ thủ công của thổ dân da đỏ, nàng táy máy nghịch nghợm những món đồ bày bán rất là tự nhiên! Hoàng hôn xuống chậm, khu chợ phiên thưa dần, nắng cuối ngày rực rỡ chói chang, vạn vật như chìm trong một biển lửa vô hình, những ngọn gió nóng như muốn đốt cháy cỏ cây từ sa-mạc thổi qua đường phố. Tôi và nàng trở về chỗ đậu xe. Trước khi chia tay, tôi hỏi:

-Tâm nuốn khỏi mất ngủ không?

- Dĩ nhiên

-Tâm mang trà này về pha uống để dễ ngủ.

Tôi đưa cho nàng một túi lá cỏ đã phơi khô mà tôi hái trên đường đến Tularosa Basin. Nàng cười:

-Anh không sợ Tâm pha hết uống một lần để ngủ luôn hay sao.

-Tâm có sắc hết lá trà một lượt rồi uống vào cũng chẳng sao, trà Tâm đang uống còn có hại hơn trà này.

Nàng thôi đùa, sắc mặt nàng trở nên u ám buồn bã, nàng nói:

-Xin lỗi anh, Tâm nhiều lúc không được bình thường nên hay nói chuyện chết chóc. Hy vọng không làm anh sợ. Thật ra Tâm đâu có muốn vậy, Tâm đang cố gắng hết sức để ổn định lại đời sống tinh thần. Tâm vẫn còn yêu đời, muốn được sống bình an như những người chung quanh.

Tôi áp nhẹ tay lên má nàng và nói:

-Anh cũng hy vọng cho tâm sớm được như vậỵ

-Tâm phải về nhà bây giờ để mẹ Tâm khỏi phải lo lắng, ngày mai Tâm đưa anh ra phi-trường nhé.

-Cám ơn Tâm, nhưng anh đi một mình tiện hơn, nhớ gửi email thường xuyên cho anh.

-Vậy chúc anh đi bằng an, Tâm cũng không thích cảnh chia tay đưa tiễn. Tâm sẽ gửi email cho anh thường xuyên.

Tôi trở lại Boston để hoàn tất một công tác dở dang. Những ngày tháng kế tiếp, nàng giữ lời hứa và gửi điện thư đều đặn cho tôi. Nàng báo cho tôi rằng nàng đã lấy lại được giấc ngủ mỗi đêm, nàng kể đủ mọi thứ chuyện vui, buồn, thời tiết nóng hay lạnh, cho tôi nghe. Tôi ân cần đọc thư nàng nhiều hơn là đối đáp lại, tôi chú ý nhiều tới căn bệnh của nàng, một chứng bệnh mẫn cảm trầm trọng. Nàng đã cố gắng nhiều trong việc chữa trị và dần dà bệnh nàng có phần thuyên giảm. Nàng bắt đầu thay đổi, trở nên lạc quan hơn, yêu đời hơn. Nàng khoe với tôi chuyện học tiến triển rất tốt đẹp, và nàng đang sửa soạn đi tu nghiệp ở Seattle.

Thời gian qua mau, nàng vẫn gửi điện thư đều đặn mỗi ngày cho tôi, nàng nói viết cho tôi cũng như là viết nhật ký, vả lại nàng muốn biết tôi sống chết ra sao. Nàng viết lan man kể cho tôi nghe cuộc sống ở Seattle. Nàng tá túc ở nhà người dì em ruột của má nàng. Ở đây ngoài giờ đi làm trong sở, nàng tham gia vào những sinh hoạt thiện nguyện ở cộng đồng, nàng bảo quen nhiều bạn bè vui lắm, không chừng học xong Tâm dọn về đây ở luôn, Tâm sợ ở sa-mạc rồi. Nàng hỏi tôi bao giờ mới thôi sống theo nghề, lang thang đầu non cuối bể. Tết Việt nam đến nàng gởi cho tôi ít kẹo mứt nàng làm để tôi ăn tết, nàng cũng không quên nhắc nhở tôi tục lệ tết, lớn phải lì xì nhỏ. Tôi mừng thầm cho nàng, tôi âm thầm cầu trời mong sao bệnh cũ của nàng tuyệt chứng, sẽ không bao giờ tái phát. Tôi mong cho nàng có một cuộc sống bình an như bao người chung quanh. Nhưng đời sống có quá nhiều những chuyện chẳng ra đâu vào đâu, có một khung cảnh nào đó, một sự tình cờ nhỏ nhoi nào đó đã khơi lại sự hụt hẫng trong ký ức của nàng, bệnh cũ của nàng tái phát. Lời thơ của nàng càng ngày càng trở nên u ám. Giữa mùa hè, tôi đổi công tác với một người đồng nghiệp để chuyển về Seattle. Ngày gặp lại, nàng lái xe chở tôi ra công viên Gas-work, chúng tôi leo lên đỉnh đồi, ngồi ngó thành phố lên đèn. Hoàng hôn ngả bóng, gió miên man, trăng lên, trên mặt hồ Washington lác đác một vài chiếc thuyền đang dong buồm về bãi. Bên kia bờ hồ, những binđinh cao ốc vừa lên đèn, nàng ngồi lặng im bên tôi không nói gì. Tôi bảo nàng:

-Tâm khóc đi, khóc được sẽ làm Tâm dễ chịu.

Nàng vẫn ngồi bó gối trong im lặng một hồi lâu và rồi úp mặt vào đầu gối. Nàng khóc âm thầm thật lâu.

Đêm về lặng lẽ, ánh trăng bàng bạc nằm treo lơ lửng giữa đường trời, gió bay lồng lộng, phía dưới chân đồi, trên những băng ghế đá có một vài đôi nhân tình đang ngồi tựa vào nhau, ngó qua bên kia bờ hồ, nơi thành phố lộng lẫy ánh đèn. Tôi lay khẽ bờ vai nàng:

-Cả ngày bận quá anh chưa ăn cái gì hết, đói lắm rồi, anh mời Tâm đi ăn cơm tối.

Nàng ngước mặt lên, đôi mắt còn long lanh ngấn lệ, quay sang lấy tay áo tôi ... để lau mũi. Tôi nhăn mặt phản đối. Nàng nhéo tôi một cái đau thấu ruột rồi nỉn cười nói:

-Tâm bao anh một chầu ăn tối

Chúng tôi ghé vào một quán ăn Việt Nam thì gặp ngay một nhóm bạn bè của nàng đang đứng lóng ngóng chờ bàn. Thế là lại một phen giới thiệu lung tung, náo nhiệt và tự dưng tôi được nàng phong chức làm anh họ của nàng. Tôi chỉ biết cười vui vẻ và chu đáo thi hành nhiệm vụ. Chúng tôi nhập bọn với nhóm bạn bè của nàng. Bữa cơm tối vui nhộn và thân mật kéo dài cho đến lúc tiệm đóng cửa. Đêm đã khuya nhưng vui quá nên chẳng ai muốn về, thế là cả bọn lại kéo nhau ra đồi Gas-work, mang theo đàn guitar, mấy cây đèn bin và mấy tập nhạc. Chúng tôi trải 1 tấm mền lớn trên thảm cỏ rồi ngồi đàn hát với nhau. Tôi nằm ngoài rìa tấm mền, gối đầu lên tay, ngó màn trời bàng bạc màu trăng, thả hồn vào lời hát Đừng Xa Em Đêm Nay của một cô bạn nàng mà quên hết mọi sự. Tới phiên nàng hát, nàng hát bài Nha Trang Ngày Về. Lời hát của nàng đưa tôi về miền Vũng Tàu, quê hương tôi, những kỷ niệm mong manh thời thơ ấu lại hiện về. Nàng hát xong, nốt nhạc cuối cùng vừa tắt. Mọi người vẫn trầm ngâm im lặng. Bỗng nàng phá lên cười nhẹ và hỏi: sao không có ai hát tiếp vậy. Một cô bạn khác cất tiếng hát bài Mẹ Hiền Yêu Dấu.

Những ngày ngắn ngủi còn lại ở Seattle vụt qua mau, tôi nhận công tác mới và đáp chuyến bay về Nevada. Lúc tôi rời Seattle nàng vẫn như cũ, bị khủng hoảng tâm thần khá nặng. Tôi áp tay lên má nàng và nói:

-Tâm hãy sống với hiện tại, những người thân yêu đều lo lắng cho Tâm, thương yêu Tâm.

-Em biết.

-Nhớ đi bác sĩ trị bịnh.

-Em biết.

-Thương nhiều. Tôi hôn nhẹ lên trán nàng.

Nàng mở túi school bag, trao cho tôi một gói quà, và nói:

-Tối hôm qua Tâm thức khuya làm bánh cho anh đó. Hy vọng anh ăn rồi không chê dở. Chúc anh đi bình an.

Những ngày hè vùn vụt trôi qua. Nàng vẫn gửi điện thư đều đặn cho tôi. Mùa thu vừa đến, căn bệnh của nàng có phần thuyên giảm. Nàng bắt đầu vui vẻ hơn, nàng khoe mùa thu ở Seattle đẹp lắm, núi đồi, thành phố rất thơ mộng và trữ tình, phong cảnh tuyệt đẹp giống như những cảnh trong phim tình cảm. Nàng bảo nhất định là sẽ ở đây luôn. Nàng viết con tim nàng đã vui trở lạị Nàng hỏi tôi có buồn không, có còn nhớ tới nàng không khi nàng có bạn trai và sẽ không còn siêng viết thơ cho tôi nữa? Tôi bảo nhớ thì dĩ nhiên là nhớ, còn buồn thì trên đời này chẳng còn gì để làm tôi buồn được nữa. Tôi khen nàng chung thủy như vậy thật là hiếm có. Nàng viết lại "rồi một ngày nào đó sẽ có một cô có đủ bản lãnh để làm anh biết buồn ... lại".

Mùa đông lặng lẽ trôi qua. Nàng không còn gửi điện thư đều đặn cho tôi nữa. Tôi thì mừng thầm cho nàng. Một ngày đầu mùa xuân nàng gửi tôi một điện thư bảo phải gọi cho nàng gấp. Tôi vội vàng gọi điện thoại cho nàng. Nàng nhấc điện thoại khi biết là tôi thì hét to lên:

-Tâm có tin vui.

-Huh?

-Yeah, tháng tám này Tâm làm đám cưới.

-Woah.. Chúc mừng Tâm, Chúc mừng hai người, vui quá, vui quá.

-Yeah, tụi em sẽ làm đám cưới vào tháng tám này. Anh phải về dự đám cưới tụi em, có nghe không!

-Về thì về, em làm gì mà ép dữ vậy. Tôi cười khì khì ..

-Em muốn anh phải về dự đám cưới của tụi em. Còn không Tâm sẽ rất giận anh.

- Dĩ nhiên là anh sẽ về dự đám cưới của Tâm. Anh mừng lắm!

-Tại sao?

- Dạo này anh thấy Tâm vui thật sự, chứ không như lúc trước.

Nàng phá lên cười, tiếng cười của nàng thật trong trẻo, rộn rã vui tươi. Tôi bật cười theo với nàng.

-Anh đừng lo nữạ em bây giờ thực tế hơn hồi xưa, không còn "tà mị" giống như lúc trước nữạ Nghĩ cũng lạ, hình như con gái tới khoảng hai mươi bảy, hai mươi tám tuổi thì trưởng thành hẳn ra, thực tế hơn.

-Thôi, vậy thì sắp già rồi.

- Đúng rồi! Em sắp già rồi nên mới trúng tuyển làm model cho teen fashion của công ty CK.

- Woaaahhh!!!!

- Anh làm gì mà hét điếc cả tai thế?

- Hét lên cho vui nhà vui cửa, thế bao giờ cuốn catalog mới phát hành vậy?

- hì hì hì, không bao giờ... em không thích làm model cho những loại quần áo đó ... và cũng sợ buồn lòng người yêu. Em chỉ đi thi dự tuyển chơi thôi, đâu ngờ được chọn.

-Anh vẫn nói em rất đẹp, rất có duyên, bây giờ thì tin chưa?

- Đẹp gì mà vẫn không làm rung động được người ta!

- Ai làm ai rung động hè, cho nói lại đó.

Nàng lại phá lên cười thích thú, rồi dịu giọng nói:

-Anh!

-Gì vậy?

-Cám ơn anh thật nhiều.

-Không có gì ...Bao giờ em mới về nhà lại.

-Em sẽ về nhà vào đầu mùa hè để chuẩn bị cho đám cưới...

Đêm đó nàng kể cho tôi nghe thật nhiều chuyện, và những ước mơ, những dự định tương lai của nàng. Nàng nói thật nhanh, thật vội vã như sợ không đủ thời gian để kể hết mọi chuyện.

Đầu mùa hạ, tôi nghe theo lời rủ rê của một người bạn đồng nghiệp đáp chuyến bay về đảo Santorini, ở Greece để thăm quê hương xứ sở của cô ta. Nắng sớm mùa hè thật ấm áp, mền mại tỏa lan trên đường phố. Phía dưới phố là biển Aegean xanh ngắt, nhấp nhô những lằn sóng bạc đầu mỗi khi trời nổi gió. Ở đây có những khu chợ nho nhỏ ở giữa lòng phố bán trái cây và các loài hoa đỏ, tím, trắng, vàng trưng bày thật rực rỡ và tươi đẹp. Một buổi tối hai chị em cô bạn đồng nghiệp và tôi đến dự một dạ tiệc đính hôn của bạn học cô ta. Buổi dạ tiệc được tổ chức trên sân thượng của nhà chú rể. Đêm đã quá khuya, phần đông đều đã ngấm rượi, họ choàng vai nhau và nhảy múa theo tiếng đàn, vừa hát vừa cười ầm ĩ dưới những ánh đuốc đang cháy bập bùng. Nhảy múa một hồi cũng mỏi cẳng, tôi đến ngồi ở một cái bàn nhỏ ở một góc sân thượng, ngó ra đại dương mênh mông sóng nước. Gió đêm mát dịu từ biển thổi vào lòng phố. Ngoài khơi từng lớp sóng bạc đầu nhấp nhô theo triền gió, ánh trăng tỏa sáng mông lung. Tôi ngồi ngắm biển mà ngủ quên lúc nào cũng chẳng haỵ Trong giấc ngủ ngắn ngủi tôi nằm mơ thấy mình đứng giữa một biển cát mênh mông trắng xóa, và đang ngước mắt lên ngó bầu trời xanh thẳm, rồi bỗng nhiên có một con quạ đen bay ngang trời kêu lên những tiếng bi thống, tiếng quạ kêu báo tử. Giấc mơ đứt quãng khi cô bạn đồng nghiệp lay vai đánh thức tôi dậy, dặn tôi chờ cô ta đi kiếm người em, trở lại đây rồi chúng tôi cùng về. Tôi chợt rùng mình, nghĩ tới Tâm. Tôi vội móc bóp lấy thẻ để gọi điện thoại cho nàng. Bên đầu dây kia là một người thân của nàng.

Tôi nói:

- Dạ thưa cho cháu gặp Tâm.

- Cháu nó mất rồi cậu.

- Dạ... cháu không biết, xin chia buồn với bác. Cháu xin phép gọi lại bác sau.

Tôi cảm thấy đầu óc mình trống rỗng. Tôi cố hình dung ra khuôn mặt nàng nhưng không nhớ được gì mấy. Tôi nhắm mắt lại cố nhớ tiếng cười thanh trong của nàng nhưng chỉ nghe thấy chung quanh ồn ào những tiếng cười, tiếng hát, tiếng đàn, tiếng dĩa sứ bị ném bể. Đêm đó tôi lái xe đưa hai cô bạn về nhà rồi phóng xe vượt qua những con dốc ngoằm ngèo khúc khủy, quay trở về khách sạn. Tôi về phòng trọ, cởi giầy, đi tắm, thay đồ, rồi mở tủ khuân hết những chai rượu nhỏ mang ra ngoài lan-can ngồi uống. Đêm sâu thẳm, hoang vu, rì rào tiếng sóng vỗ. Gió bay lồng lộng qua đường phố. Ánh trăng khuya, trắng xóa như tan vào mênh mông vĩ đại. Tôi nhắm mắt lại, cố hình dung ra khuôn mặt của nàng, tiếng cười thật trong trẻo của nàng nhưng tất cả vẫn trống rỗng, như một khoảng không trắng xóa vô tận. 236

Một buổi tối, trên chiếc cầu bắc qua sông Thames, thủ đô London, có hai người không quen biết nhau: cô gái trẻ và người đàn ông già.


Cô gái vò chiếc khăn với vẻ nôn nóng và miệng nói lẩm bẩm thành tiếng:

- Mỗi tối thứ năm anh đều đến đây. Ðã 2 năm rồi mình đều gặp anh vào ngày thứ năm, đúng chín giờ tối. Anh chẳng lần nào đến muộn.Vậy mà hôm nay mười giờ mười lăm phút rồi mà chưa thấy anh! Anh không còn yêu mình nữa rồi! Mình còn sống làm gì khi không có anh?!


Cô gái leo qua thành cầu, lao đầu xuống nước. Người đàn ông lạnh lùng đưa mắt nhìn theo thân hình cô gái chìm dần trong làn nước và lắc đầu với vẻ trách móc:

- Ôi, đám trẻ lúc nào cũng nóng vội! Hôm nay mới là ngày thứ tư thôi mà.


2406

Câu chuyện sau đây được ghi lại nguyên xi từ phòng hỗ trợ khách hàng của hãng WordPerfect. Nhân vật chính đã bị đuổi việc nhưng đang kiện hãng theo điều khoản "Chấm dứt hợp đồng không có lý do".

- Đây là phòng chăm sóc khách hàng hãng WordPerfect! Tôi có thể giúp gì được cho ngài?

- Vâng, tôi gặp rắc rối với phần mềm WordPerfect. Tôi đang gõ thì đột nhiên tất cả chữ nghĩa biến mất.

- Biến mất? Thế màn hình của ông bây giờ nom ra sao?

- Chẳng có gì cả! Trống trơn! Nó không hiển thị bất cứ chữ nào khi tôi gõ.

- Ông vẫn còn ở trong chương trình WordPerfect hay thoát ra ngoài rồi?

- Làm sao biết được cơ chứ!

- Ông có nhìn thấy dấu nhắc C: trên màn hình không?

- Dấu nhắc C: là cái gì vậy?

- Thôi, bỏ qua! Ông có thể di chuyển con trỏ quanh màn hình không?

- Không có con trỏ nào hết. Tôi chẳng bảo cậu rồi là gì đấy, máy không nhận bất cứ lệnh nào cả.

- Thế monitor của ông có đèn báo nguồn không?

- Monitor là gì cơ?

- Hừm! Nó là một thiết bị có màn hình, trông giống cái máy thu hình. Nó có cái đèn nhỏ để báo đang ở chế độ hoạt động không.

- Tôi không biết!

- Thế thì, nhìn vào đằng sau monitor và tìm dây cấp nguồn của nó. Ông nhìn thấy chưa?

- Thấy rồi!

- Tốt! Hãy lần theo sợi dây điện đến phích cắm. Nó có nằm trong ổ điện không đấy?

- Có!

- Ngài lưu ý cho, sau monitor có tới 2 sợi cáp chứ không phải chỉ có một đâu nhé!

- Không! Làm gì có!

- Nhất định là phải có chứ. Ngài xem lại coi.

- À, tôi thấy rồi!

- Một cáp là cáp điện đã kiểm tra rồi. Ngài hãy lần theo cáp còn lại xem nó có cắm chặt vào CPU không.

- Tôi không với tới được.

- Thế thì ngài quan sát kỹ xem giắc cắm đã ổn chưa.

- Không nhìn thấy gì cả.

- Thử quỳ xuống và cúi người hết cỡ về phía trước xem!

- Không phải tại góc nhìn. Tôi không nhìn thấy gì vì ở đây tối quá.

- Tối???

- Phải! Đèn văn phòng tắt hết rồi và nguồn sáng duy nhất bây giờ là ánh sáng bên ngoài chiếu qua cửa sổ.

- Thế thì bật đèn lên!

- Không được!

- Tại sao không?

- Mất điện rồi!

- Mất điện? À, thế là mọi chuyện giải quyết xong. Ông còn giữ hộp xốp, bản hướng dẫn và các thứ để đóng gói chiếc máy không?

- Còn! Để làm gì vậy?

- Ông hãy rút giắc cắm, đóng gói chiếc máy lại đúng như lúc mua nó rồi mang tới nơi đã bán máy cho ông.

- Tệ thế sao?

- Vâng, tôi e là như vậy.

- Được rồi, thế tôi sẽ nói gì với cửa hàng?

- Hãy bảo họ rằng ông ngu ngốc tới mức không xài nổi máy tính.
1565

Cái Tý
Cái Tý cõng em đứng như tượng nhìn vào mảnh vườn nhỏ, trước một căn nhà nằm ở chân đồi. Một ngôi nhà thật lạ vì nó cách biệt với xóm nghèo rất xa, mà lại trồng cả hoa nữa chứ. Nó rụt rè đẩy chiếc cổng bằng cây trúc xanh bước vào sân, muốn nhìn thật kỹ những bông hoa ấy. Hoa - nào đâu có lạ với nó, hoa mướp, hoa cà, hoa bí, nó thuộc làu làu. Nhưng đây là thứ hoa khác nó chưa nhìn thấy bao giờ. Nó muốn biết thứ hoa đó có kết trái được không và quả của nó như thế nào. Nó thả em xuống đất, một thằng bé con chỉ có một mảnh áo không che kín được cái bụng ỏng. Thằng bé đánh xệp xuống đất rồi lê đến bờ rào vin vào đó đứng lên. Cái Tý rón rén bước vào vườn, nó ngồi xuống bên cạnh khóm hoa. Nó thành thạo đỡ lấy bông hoa ngắm nghía, rồi lấy ngón tay khẽ vạch những cánh hoa che mất phần nhụy. Nó nhìn kỹ vào nhụy hoa. Quả thật đó là một thứ hoa lạ vì nhụy rất bé. Điều đó không hứa hẹn sẽ cho thứ quả nào cả. Để kiểm chứng, nó tìm kiếm xung quanh bụi hoa một bông hoa đã tàn xem có đậu quả không? Chẳng có một quả nào cả. Nó thở dài, hoa thì đẹp quá nhưng rõ là đồ vô tích sự. "Đồ vô tích sự". Đó là những thứ không thể bỏ vào mồm được, bố nó dạy nó thế. Nó đến bên thằng bé xốc lên lưng.
Cái Tý đâu hay rằng, tất cả những cử chỉ của nó đã không lọt qua được đôi mắt của một người đàn ông đang nhìn nó qua khe liếp. Khi nó sắp sửa cõng em đi ra cổng thì người đàn ông nói:
- Này, cháu ơi. Cháu có thích hoa thì hãy hái lấy một bó. Chú cho cháu đấy.
Nó quay lại lắc đầu.
- Vì sao thế? Chú biết cháu thích nó mà?
- Cháu cũng thích vì thấy nó đẹp nhưng nó là đồ vô tích sự.
Con bé đã làm cho người đàn ông cực kỳ tò mò. Người đàn ông nhìn nó, một con bé khoảng 12, 13 tuổi, với nước da nâu và hai hàng lông mày đẹp như hai nét vẽ. Nhưng thân hình nó thì quá nhỏ bé. Sự tò mò đã khiến người đàn ông mời:
- Cháu vào nhà chú chơi một lát được không?
- Cũng được, nhưng đến chiều cháu phải chăn trâu rồi.
Bước vào căn nhà lạ, cái Tý lại một phen ngạc nhiên nữa. Trong nhà có một tủ sách to hơn cái giường. Như cái cách đã làm ở vườn hoa, nó thả em xuống đất. Người đàn ông nhắc:
- Cháu để em lên giường đi.
- Em cháu nó bẩn lắm, làm bẩn giường của chú mất.
Nó đến bên tủ sách, ngắm nghía và thử ước tính xem có bao nhiêu quyển. Có đến hàng trăm. Nó thử đưa tay sờ lên một quyển rồi lại rụt tay vào:
- Cháu cũng thích sách à?
- Không, đồ vô tích sự!
Nó quấy quả đi ra chỗ em đang ngồi, xốc thằng bé lên lưng, đi ra khỏi nhà.
- Này, - người đàn ông gọi với theo. - Cho cháu cái kẹo này.
Mắt nó sáng lên, nó quay vào nhà đặt em xuống đất, đỡ lấy mấy cái kẹo người đàn ông đưa cho. Nó cho em một cái, lấy cho mình ăn một cái, còn lại vặn vào cặp quần, là nơi cất giấu rất lý tưởng, bởi chưa bao giờ nó mặc áo có túi. Ngậm chiếc kẹo vào mồm nó ngửng mặt lên cười với người đàn ông. Một bên má nó có một núm đồng tiền trông duyên tệ, và hình như má nó có chút mầu hồng.
- Cháu bao nhiêu tuổi?
- Mười.
- Mới lên mười thôi a?
- Thế là nhớn rồi đấy!
- Cháu có đi học không?
- Không, đã bảo nhớn rồi mà.
- Chú muốn hỏi cháu điều này, vì sao cháu bảo hoa và sách là đồ vô tích sự?
- Vì bố cháu bảo. Phàm thứ gì không ăn được là đồ vô tích sự hết. Thôi cháu về đây, nhưng thỉnh thoảng cháu lại ra chơi với chú nhé.
- Đồng ý. Và cháu hãy biết rằng cái tủ sách kia không vô tích sự đâu nhé. Trong đó lúc nào cũng có kẹo đấy.
Con bé nhoẻn miệng cười.
Sau buổi làm quen đó, cái Tý dường như đã có thêm một người bạn mới. Cứ đến phiên nó trông em là mắt trước, mắt sau nó đã đến ngôi nhà đó. Nó lặng lẽ đi chứ không rủ dăm ba đứa bạn cũng trông em như nó cùng lang thang đi chơi hoặc ngồi đánh chắt. Nay, nó phải giấu kín ngôi nhà đó. Vì trong ngôi nhà đó luôn có thức ăn chờ đợi và ít thôi nên không thể chia sẻ cùng chúng bạn.
Cái Tý là một con bé ngoan ngoãn và biết điều như mẹ nó vậy, không bao giờ ăn không của ai cái gì. Mỗi lần đến căn nhà đó, nó cùng em ăn xong cái bánh quy gai, hoặc một mẩu bánh mì, cũng là lúc nó nhìn ra việc cần phải làm. Nó quét dọn nhà cửa, khua mạng nhện. Nó phủi bụi trên giá sách. Nó cuốc đất vun cho mấy luống hoa. Nó rửa những cái bát rếch. Người đàn ông ngăn lại, không muốn nó làm thế. Nhưng nó cười duyên tệ: - Chuyện vặt của đàn bà, chú để ý làm gì.
- Sao lại đàn bà?
- Thì cháu đã chẳng phải là một đứa con gái rồi sẽ thành đàn bà ư?
Rồi một hôm nó nghĩ ra:
- Tại sao chú chỉ sống có một mình mà không có mẹ, bố, anh em, vợ con nhỉ?
- ừ, vì chú chỉ thích sống một mình thôi.
- Tại sao lại có thể thích theo ý mình được nhỉ, chẳng lẽ không có ai bắt buộc chú phải làm điều đó ư? Ông, bà, bố, mẹ, họ hàng và hàng xóm nữa. ở làng cháu không có ai phải sống một mình cả. Đến như bà Gái thọt chân mà cũng ở với con đàn cháu đống nữa là.
Bỗng nó im lặng nhìn đăm đăm vào mặt người đàn ông:
- Có một người đàn ông sống một mình như chú, ở rìa làng không có ai đến chơi cả. Nhưng mà người đó chết rồi. Bà cháu kể rằng, ông ấy bị hủi. Vậy chú có phải...
- Thế bà cháu kể người hủi đó bị như thế nào?
- Ông ấy bị sần sùi hết mặt, tay chân bị cụt cả.
- Vậy cháu hãy nhìn chú xem, mặt có bị sần sùi không?
- Không, nhưng xanh rờn.
- Thế, tay chân chú có bị cụt không?
- Lành lặn cả nhưng vô tích sự.
- Sao thế?
- Chân cò tay vượn làm nên trò trống gì mà chẳng vô tích sự.
- Ai nói với cháu thế.
- Ông cháu bảo.
- Vậy chú không phải là người hủi nhé.
- Nhưng vì sao chú lại ở một mình?
- Vì bố mẹ chú chết hết cả rồi. Anh em đi làm mỗi người một nơi. Còn vợ, thì chẳng ai lấy chú cả.
- Thế thì khi nào lớn cháu sẽ là vợ chú để nấu cơm quét nhà cho chú.
Con bé vừa nói, vừa nhìn xuống đất nên nó không nhìn thấy vẻ mặt của người đàn ông lúc ấy, nó bừng lên như buổi sáng mùa xuân. ánh hồng lướt qua gò má xanh rờn từng trải. Trong đầu người đàn ông đang nhẩm tính khoảng cách giữa mình và con bé. Người đàn ông 40 tuổi còn con bé 10 tuổi, khoảng cách là 30 năm.
- Chú biết không, chú cũng nên lấy vợ để chia ruộng chứ không lấy cái gì mà ăn. Nhưng không biết chú có được tiêu chuẩn xã cho ruộng không nhỉ? chắc là không rồi, vì chú ở nơi khác đến. Thế thì để cháu vậy. Cháu mà lấy chồng cũng được chia ruộng riêng. Nhưng mà lâu quá, những 8 năm nữa mới đủ tuổi. Thôi thì, khi nào cháu 13
vậy, cháu sẽ làm vợ chú. ở quê cháu ối chị mới 15 đã bảo 18 để đi lấy chồng.
Cái Tý vừa nói, vừa nghĩ trầm ngâm như một bà cụ già. Bởi cái sự toan tính đó nên nó không nhìn thấy những giọt nước mắt lăn tròn trên má người đàn ông.
Từ khi cái Tý đưa ra lời tuyên bố sẽ làm vợ người đàn ông thì nó như có trách nhiệm hơn với căn nhà đó. Hầu như ngày nào nó cũng có mặt để thu dọn quét tước và thỉnh thoảng còn nấu cơm hộ. Một hôm nó bàn:
- Chú ạ, hoa cũng đẹp thật đấy nhưng vô tích sự, hay ta dẹp bớt lại để trồng lấy luống rau.
Bàn là để bàn vậy thôi chứ nó đã quyết rồi. Nó chỉ để lại ba khóm hoa hồng, còn nó phá tất. Nó cuốc đất thành hai luống xinh xắn. Hôm sau, nó mang đến đủ loại rau thơm: tía tô, kinh giới, mùi tàu, xương sông, lá lốt... trồng cho kín hai luống.
Thấm thoắt thời gian thoi đưa, từ ngày cái Tý biết người đàn ông nọ đã một năm trôi qua. Nó và người đàn ông đó rất thân thiết với nhau. Họ như đã quen nhau cả thế kỷ. Và, ở người đàn ông thì như đã đủ cả một đại gia đình sống bên mình. Thế nhưng cái Tý chưa một lần hỏi xem người đàn ông đó là ai và từ đâu đến. Nó nghe phong phanh đâu như nhà người đàn ông đó ở trên phố kia nhưng chán sống ở đó nên về quê nó ở. Đôi lúc nó cũng muốn hỏi cho đến điều nhưng nó lại sợ như bố mẹ ở nhà hễ cứ hỏi nhau chuyện gì lại y như cãi nhau.
Sáng hôm ấy nó đến sớm hơn mọi bận. Đứa em ngủ ngặt nghẽo trên lưng. Người đàn ông rủ nó:
- Cháu đi ra bưu điện với chú được không?
- Để cháu đặt em vào giường đã nhé. Nhưng phải đi nhanh lên kẻo em cháu dậy, nó hết nước mắt.
Người đàn ông dắt xe đạp ra, buộc thêm một chiếc khăn mặt bông vào poóc ba ga để nó ngồi cho êm. Bưu điện cách nhà chừng 2 cây số, ở ngoài thị trấn. Ra đến thị trấn nó quên khuấy mọi thứ. Lần đầu tiên nó mới biết thế nào là phố xá, dẫu rằng đó chỉ là một thị trấn nhỏ miền sơn cước. Nó mê đắm nhìn vào các cửa hiệu, mà ở đó, nó thấy cái gì cũng đẹp lộng lẫy kỳ lạ. Người đàn ông đến bưu điện, bảo nó ở ngoài trông xe. Lát sau người đàn ông đi ra mặt đầy phấn khởi:
- Hôm nay khá lắm, chú sẽ đãi cháu một chầu kem.
Có đến trong mơ nó cũng chưa bao giờ được ăn kem ngon như thế. Nó cũng đã từng được ăn kem nhưng chỉ là kem hai trăm, lạo xạo toàn đá và hơi ngòn ngọt. Nó ăn hết hai cái, còn ngỏ ý muốn ăn cái thứ ba. Nó cầm cái kem thứ ba đầy lưỡng lự, rồi bỗng nhớ đến em ở nhà. Nhân lúc người đàn ông vào trong quầy trả tiền, nó lẻn ra luống khoai bên cạnh đường hái một chiếc lá, gói chiếc kem vào, rồi giấu trong vạt áo. Trước khi về người đàn ông còn mua cho nó một chiếc áo hoa mầu đỏ. Nó sung sướng đến mụ cả người. Dọc đường về nó líu lo nói chuyện mà chẳng chuyện nào ra chuyện nào. Gần về đến nhà nó đã nghe tiếng em gào khóc. Nó nhảy phắt khỏi xe chạy như phi vào nhà:
- Nín đi, chị có cái này cho em đây.
Thằng bé nhìn thấy chị có chiếc áo hoa mới tròn xoe đôi mắt nhìn, nín khóc. Cái Tý giở lá khoai, chiếc kem to là thế nay chỉ còn bé tý bằng ngón tay nhưng nước chảy ra vẫn còn lạnh. Nó múc nước bón cho em mà không hiểu vì sao kem lại chảy thành nước.
Có chiếc áo mới nó mừng vô tả cõng em chạy tung tẩy về nhà. Vừa về đến đầu xóm bọn thằng Ba đã đứng túm tụm như chờ nó về. Bọn chúng hò hét ầm ĩ:
- Cái Tý đi chơi với người yêu về, được người yêu mua cho chiếc áo mới.
- Người yêu cái Tý là người hủi.
Bố cái Tý nhìn thấy con có chiếc áo mới thì cả mừng. Thay vì gọi người đàn ông đó là đồ vô tích sự như mọi khi thì lại bảo:
- Cái ngữ ấy làm gì mà cũng nhiều tiền gớm nhảy. Cái áo này cũng phải nửa tạ thóc chứ chẳng ít.
Mẹ cái Tý thì nhìn nó suy tính vắn dài nhưng rồi thấy thân hình nó vẫn còm cõi thế bèn chép miệng thở dài:
- Sắp mười hai tuổi rồi mà bé tý như đứa lên tám vậy thôi. Nhưng mà mày cũng ít sang nhà người ta chơi thôi kẻo làng xóm họ bàn tán.
Cái Tý được người đàn ông mua cho chiếc áo đẹp như là một sự kiện ở cái xóm nhà nó. Người ta tha hồ mà tưởng tượng, mà thêu dệt. Chỉ có điều căn nhà đó không chỉ còn là của riêng nó nữa. Nhiều bé gái như nó cũng cõng em đến. ối chị 16, 17 cũng lân la đến ngôi nhà đó nhưng chưa dám vào, họ tụ nhau thành đám dăm ba người đi ngang ngõ cười ré lên.
Với cái Tý, sau niềm vui có chiếc áo mới thì dường như nó đang chán ghét chiếc áo đó. Làng trong, xóm ngoài ai nhìn thấy nó cũng hỏi thăm: "Người yêu mày dạo này thế nào?". Sao mà nó căm thù cái thứ gọi là người yêu đến vậy. Nó đầy vẻ thô bỉ, giễu cợt. Đành rằng nó hứa sẽ làm vợ người đàn ông đó nhưng làm vợ chứ có phải là người yêu đâu. Hãy xem bộ mặt khả ố của thằng Ba khi nó réo lên:
- Người yêu cái Tý mua cho nó chiếc áo mới để nó thành cô tân thời kìa:
Cô tân thời đánh rơi mất vú
Chàng công tử hỏi vú cô đâu
Vú cô để ở đầu cầu
Con chó nó tưởng quả bầu nó tha
- Cô tân thời ơi, vú cô đâu.
Cái Tý ngượng lắm. Có đến cả tháng sau nó không đến nhà người đàn ông đó. Rồi câu chuyện cũng nhạt dần như chiếc áo hoa dần dần cũ đi. Nó lại nhắc mình bổn phận phải đến ngôi nhà ấy. Người đàn ông mừng lắm.
- Cháu biến đi đâu thế, chú cứ lo cháu ốm nhưng có mấy đứa bạn cháu qua đây bảo cháu không sao nên chú mới đỡ lo.
- Những đứa nào qua đây thế? - Cái Tý bỗng cảm thấy một nỗi hờn ghen dâng đầy.
- à, cái Mùi, cái Bông ấy mà.
- Lũ con gái xí xớn.
Nó lặng lẽ bắt tay vào dọn dẹp. Dường như vắng bàn tay nó căn nhà trở nên lộn xộn và bẩn thỉu. Người đàn ông ngồi lặng lẽ nhìn theo nó. Dọn dẹp xong nó ra giếng rửa chân tay đã thấy người đàn ông chờ nó ở đó.
- Tóc cháu rối bù trông thật xấu xí. Để chú cắt cho gọn nhé.
Nó đồng ý ngay, đỡ phải để bố xén bằng liềm đau ê cả đầu. Cắt xong người đàn ông lấy xà phòng thơm gội đầu cho nó. Có cái đầu gọn ghẽ trông mặt nó thật xinh.
- Cháu xinh lắm, ước gì chú có một đứa con như cháu nhỉ.
- Sao lại là con hả chú? Chỉ còn gần hai năm nữa cháu sẽ là vợ ch૩a mà, chú quên rồi sao.
- Làm sao có thể quên được! - Người đàn ông phá lên cười.
Cái Tý nói thế nhưng nó đã biết thế nào là bổn phận của người làm vợ đâu. Mà từ trong tim nó, nó thấy người đàn ông đó thật gần gũi như cha mẹ nó vậy. Nó muốn được ôm ấp vào lòng như mẹ nó vẫn ngày ngày ôm ấp em bé của nó. Có lẽ lúc nó biết nhớ, nó luôn chỉ được đứng bên cạnh để nhìn mẹ ôm ấp hết đứa em nọ đến đứa em kia nối đuôi nhau ra đời. Nó nghĩ rằng, hai năm nữa, khi nó làm vợ người đàn ông nó sẽ được ôm ấp vào lòng như mẹ, một cử chỉ mà chưa khi nào bố nó làm, nó bỗng muốn nhào vào lòng người đàn ông mà gọi bố ơi. Nhưng sao kia, người đàn ông đó cười mà mắt lại ngấn nước. Và, ánh mắt nhìn nó mới yêu mến làm sao. Nó đến bên cạnh người đàn ông, khẽ đụng vào vai. Người đàn ông ôm choàng nó, thổn thức: "Con ta". Tim nó ngân vọng: "Cha ơi".
Buổi tối ở quê cái Tý tối đen như mực, vì thế người già và trẻ em không có việc gì đều đi ngủ từ tối. Đến năm cái Tý 12 tuổi không đi ngủ sớm nữa. Chúng tụ tập ở nhà một đứa bạn cùng tuổi ngồi nói lại những chuyện chúng nghe lỏm của người lớn.
- Này, u tao bảo lão Khả đi bán tinh lợn rồi lão bán luôn cả giống người nữa đấy.
- Lạ nhỉ, sao nhà lão lại có giống người nhỉ? Lão ươm giống ở đâu?
- Thật đấy, u tao cũng bảo thế mà. U tao còn kể, cái chị Sửu ở ngoài làng vớ phải anh chồng thui, lấy nhau mười năm chưa có con. Lão Khả mang lợn đến cho nhà chị ta lấy đực, mà chị ta lại vớ được một thằng cu bụ bẫm mới hay chứ.
Những chuyện đó cái Tý nghe lạ tai lắm, nó kể lại cho người đàn ông nghe và mong chờ một sự giải thích cặn kẽ. Nhưng người đàn ông chỉ ngồi im rồi bảo nó:
- Chuyện vớ vẩn lắm cháu đừng bận tâm, có chuyện gì hay hơn cháu kể cho vui đi.
- Chuyện gì hay ư? Cháu cũng không biết có hay không nhưng mà cháu thấy lạ lắm. Vì nhà cháu nuôi một con mèo đực lâu lắm rồi. Bố cháu bảo nó sắp sửa hóa cáo. Thế mà hôm qua nó cõng ở đâu một đám mèo con, để lũ con ở đống gio cạnh bếp. Rồi nó cho lũ con bú. Nhưng mèo đực làm gì có sữa nên lũ con bị đói kêu loạn cả nhà. Bố cháu biết đem hót cả đống mèo vứt ra bụi tre, bảo:
- Rõ là điềm gở ai đời mèo đực nuôi con bao giờ không ấy.
- ừ thật là chuyện lạ đời.
Cái Tý đến tuổi 13, nó không còn được rong chơi nhởn nhơ như trước nữa. Nó phải theo mẹ ra đồng, ra bãi. Lúc rỗi việc đồng áng phải lo rau cám cho lợn. Bây giờ chỉ thỉnh thoảng nó mới ra ngôi nhà đó. Thực chất không phải nó bận bịu đến mức không có thời gian để đi chơi. Chỉ là vì càng ngày nó càng đi ngủ muộn hơn. Nó được nhập bọn với lũ bạn lớn hơn. Chúng thì thì thào thào nhỏ to bí bí, mật mật gây nên sự tò mò không thể chịu được. Chúng sắp xếp những câu chuyện cái Tý lờ mờ biết rằng, ngôi nhà nhỏ của nó không phải là yên ả và sẵn mọi điều đã được giải thích cả. Màn đêm phủ xuống sẽ mang đến những điều bí mật. Chiếc cầu nhỏ bắc qua con mương dẫn vào làng nó là nơi thật hấp dẫn. Những đứa bé như cái Tý đang chờ cái ngày lần đầu tiên được ra ngồi ở chiếc cầu đó. Chúng ngồi trên thanh cầu, một bên con trai, một bên con gái. Chúng trao đổi với nhau dăm ba câu chuyện vu vơ trong vòng hai giờ đồng hồ rồi kéo nhau về. Những đêm tối không nhìn thấy mặt nhau, bọn con trai sẽ hòa vào đám con gái. Rồi, vài ba đứa con gái bỗng nhảy lên vì bị bóp vú. Nhưng bọn con gái ở đây không có thói kêu. Sau cái đau như nghẹt thở là cảm giác lạ lẫm dâng lên. Đó là khúc dạo đầu để mở tiếp những điều bí mật khác: một ánh mắt con trai đưa tìm, một cái véo rất đau vào đùi, một cuộc trốn tìm sau đống rạ, một cuộc săn tìm trong gia phả xem hai họ có thù oán nhau không. Rồi sau đó là những điều mà cả làng ai cũng biết lễ ăn hỏi, đám cưới, chia ruộng, sinh con đẻ cái. Trong cơ thể cái Tý cũng đang có một sự thay đổi lạ kỳ. Nó bỗng ăn rất khỏe. Trước nó có thể nhịn ăn một bát để dành cho em, nay nó không thể nhịn được. Vừa ăn xong nó đã thấy đói ngay. Và nó rất hay xấu hổ. Nó vẫn thích kẹo và bánh quy nhưng lại thấy ngượng ngùng mỗi khi muốn đến ngôi nhà đó. Tuy nhiên bao giờ bổn phận cũng thắng sự xấu hổ. Nhất là khi nó có những quả trứng của một thị gà mái mắn đẻ, đẻ lang thang bên đống rơm, để mang đến nấu cho người đàn ông bát cháo. Nó thật ái ngại khi về rồi người đàn ông chỉ nằm có một mình, trơ trụi, không có ai ở bên hỏi han, giúp đỡ. Nó lại bàn:
- Chú này, mẹ cháu bảo cháu không thể lớn được. Vậy mà sắp đến tuổi 13 rồi còn gì. Thôi chú lấy vợ đi. Chú phải sống một mình thế này khổ lắm.
- Chú biết lấy ai bây giờ.
- Cháu biết có mấy chị hay đi qua nhà chú lắm. Chú thích chị nào thì chú đi ra cầu ở đầu làng vào đêm nào thật tối, để các chị không nhìn thấy mặt chú. Chú xông vào ôm thật chặt. Dù chẳng nhìn thấy mặt chú đâu nhưng nếu chị ấy mà thích chú thì chị ấy cũng biết ngay là chú. Chị ấy sẽ tìm cách đánh tín hiệu để chú nhận thấy. Sau đó thì..., nhưng mà ở nhà chú không có đống rơm nhỉ. ở đống rơm dễ nói chuyện lắm. à nhưng mà thôi, chỉ cần chú đi ra ngoài thị trấn mua cho chị ấy một chiếc áo hoa thật đẹp là được. Rồi chú mua trầu cau về ăn hỏi. Đám cưới vui lắm, rồi chị ấy về ở với chú.
- Nhưng mà, cháu đã hứa sẽ làm vợ chú rồi cơ mà.
- Nhưng mà, cháu không lớn được. Thôi thế này, hay là cháu sẽ làm con nuôi chú vậy. Nhà cháu có sáu chị em. Bớt cháu đi, sẽ bớt đi một miệng ăn. Rồi thỉnh thoảng cháu chạy về làm giúp bố mẹ cháu cũng được. Nhưng mà nếu không phải là vợ chồng thì chẳng được chia ruộng đâu, rồi lấy gì mà ăn.
- ừ, chú cũng nghĩ như cháu. Cháu làm con nuôi chú cũng được nhưng mà chú thích cháu làm vợ chú hơn. Chú sẽ chờ cháu cho đến cả ngàn năm sau, bé con thân yêu của chú ạ. Còn bây giờ chú không thể chờ đợi hơn được nữa rồi. Cháu hãy đặt tay lên tim chú để xem này, nó đập rất yếu ớt. Chú nhờ cháu việc này. Cháu hãy cầm mảnh giấy này ra bưu điện gửi đi cho chú. Tiền còn thừa cháu cầm lấy để ăn kem. Cháu ăn ba cái kem như lần trước nhé.
Đến tận trưa cái Tý mới trở về. Nó hổn hển nhào vào trong nhà với một bọc lá khoai lang thu lu trong vạt áo. Mặt nó rạng rỡ:
- Cháu mang kem về cho chú đây. Lần trước cháu chỉ bọc trong một chiếc lá khoai nên gió thổi vào kem chảy gần hết, giờ cháu bọc kín lắm.
Nó thật sự thất vọng khi hai chiếc kem đã bị chảy gần hết, nhưng nước vẫn còn lạnh. Nó lấy thìa bón cho người đàn ông. Người đàn ông nuốt từng thìa thật khó khăn, từ khóe mắt chảy ra những giọt nước to tròn.
- Chú đau ở đâu phải không?
- Đau lắm, đau ở đây này. Người đàn ông chỉ vào ngực mình. - Đau vì kiếp này chú không có cháu làm vợ.
Cái Tý không hiểu được những lời to lớn ấy, "kiếp này" là thế nào? Nếu người đàn ông cứ muốn nó làm vợ thì có thể chờ thêm mấy năm nữa. ở ngực nó đã mọc hai cái mụn nho nhỏ. Mẹ nó bảo, hai cái mụn đó sẽ thành hai cái tý to để nuôi con và để... ôi, nói ra thì ngượng chết. Thôi thì, khi nào nó sẽ nói cho người đàn ông đó biết vậy, để khỏi thất vọng.
Ngày hôm sau cái Tý phải ra đồng với mẹ đến tận trưa. Đến chiều nó mới đến căn nhà đó. ¥ kìa, có một chiếc ô-tô chắn trước ngõ. Nó rảo bước nhanh hơn. Trong nhà có ba người khách lạ. Họ đang thu dọn sách vở thành những bó gọn gàng. Người đàn ông vẫn nằm trên giường, có vẻ rất mệt mỏi vẫy nó lại gần:
- Chú phải đi đây. Họ đưa chú về thành phố. Chú để ngôi nhà này cho cháu. Khi nào chú khỏe, chú sẽ quay về với cháu. Chắc khi ấy cháu sẽ lớn rồi. à này, bây giờ chú đi rồi, lấy ai ăn rau nữa. Cháu nên trồng hết hoa hồng ra vườn cho nó đẹp. Dễ trồng lắm, cháu chỉ cần cắt một nhánh nhỏ đâm xuống đất, chịu khó tưới nó sẽ lên.
Cái Tý đứng nhìn trân trân, không kịp nói gì thì người đàn ông tiếp:
- Cháu cầm lấy cái này, của hồi môn chú tặng cháu đấy.
Cái Tý ôm lấy cái bọc vải đỏ khá nặng. Nó thật chẳng thể nào hiểu được câu chuyện. Có lẽ lại thêm một điều bí mật ở làng nó nữa chăng!
Nó chờ cho đến khi những người lạ khiêng người đàn ông ra xe. Giờ thì nó biết người đàn ông đó yếu đến mức không thể tự đi một mình. Một người khóa căn hộ lại, rồi bỏ chìa khóa vào túi. Người đàn ông nhắc người lạ đưa chìa khóa cho cái Tý. Họ ngồi cả vào xe rồi nhưng xe vẫn chưa chuyển bánh. Hình như họ cãi nhau thì phải. Lát sau họ mở hết các cửa xe, bảo cái Tý đưa cho họ bọc vải đỏ.
- Cháu có biết đây là cái gì không, bản thảo của chú ấy đấy. Các chú sẽ mang đi xuất bản, khi nào có sách các chú sẽ gửi về cho cháu một cuốn. Cháu biết đọc chứ?
Cái Tý gật đầu.
Người đàn ông ngồi im lặng trong xe nhắm nghiền đôi mắt, tay vẫy vẫy nó lại gần. Cái Tý chui vào trong xe ngồi xuống bên cạnh người đàn ông. Người đàn ông ôm nó vào lòng hôn lên tóc nó, rồi thì thầm:
- Thiên thần của tôi. Ước gì cho tôi còn sống được. Cháu hãy nhớ vun cho những khóm hồng ấy nhé. Mầu đỏ ấy là máu của chú đấy.
Cái Tý ngơ ngác nhìn người đàn ông, nó chẳng hiểu gì những lời to tát ấy. Nó đã chui ra khỏi xe. Xe nổ máy vút đi.
Cái Tý bỗng cảm thấy nỗi buồn trống vắng. Nó thẫn thờ vào ra. Rồi nó ra vườn đến bên khóm hồng, ngồi xuống vuốt ve một cây, chiếc gai nhọn đâm vào tay nó đau điếng. Nó òa khóc. Thực ra nó khóc bởi nỗi đau trong tim chứ không phải vì đau ở tay. Có lần băm rau lợn nó băm phải tay đứt một miếng to tướng mà nó có khóc đâu.
Một năm sau cái Tý vẫn còn nhớ đến người đàn ông đó nhưng căn nhà thì hoang vắng dần. Bọn trẻ con kháo nhau căn nhà đó có ma, đêm đêm hiện về tưới cho những khóm hồng. Quả thật những bông hồng cứ nở mơn mởn. Sau một năm cái Tý bỗng lớn phổng phao. Nó mon men ra cầu vào những buổi tối. Mẹ nó đã khai tăng tuổi cho nó. Thực chất nó mới 14 mà mẹ nó đã khai 16 tuổi.
Đến năm 16 tuổi thực cái Tý đã có người làng bên dạm hỏi. Bây giờ thì nó chẳng còn chờ đợi người đàn ông đó nữa. Những khóm hồng đã chết từ lâu, cỏ mọc tốt um cả vườn. Đến năm 17 tuổi cái Tý lấy chồng. Chồng cái Tý hơn nó 2 tuổi. Hai vợ chồng nó được chia 3 sào ruộng. Cái Tý tần tảo sớm khuya trên những sào ruộng khoán. Lấy chồng năm trước năm sau cái Tý sinh được một đứa con gái, đặt tên là Hoa. Cái Tý muốn đặt tên con gái là Hoa Hồng nhưng chồng nó không thích. Con bé có cái tên là Hoa nhưng mọi người vẫn gọi nó là cái Tý cho dễ. Còn cái Tý thì không ai gọi nó là cái Tý nữa. Đi lấy chồng người ta gọi nó theo tên của chồng: - Chị Chiến. Cái tên Thơm Thảo chỉ được dùng trong giấy tờ mà thôi.
Một hôm có bác bưu tá về làng hò cái tên Thơm Thảo từ đầu làng. Chị Chiến đang ngồi cho con bú, không mảy may nhớ đến cái tên đó. Bà mẹ già te tái chạy đến:
- Ơ hay mẹ cái Tý, người ta đang gọi mày đi lĩnh cái gì kia kìa.
- Con à mẹ.
- Chứ chẳng phải tên mày là Thơm Thảo mẹ đặt cho ư?
- Mẹ bế hộ con cái Tý.
Người ta đưa cho chị Chiến một gói vuông mầu đỏ. Mẹ Chiến mở ra thì đó là một quyển sách dày. ở trang thứ hai có một dòng chữ nắn nót: Tặng cái Tý - nguồn cảm hứng vô tận để cho tôi viết nên tác phẩm này.
Chị Chiến ngơ ngác, cái Tý bé bỏng vậy mà ai đã biết đến nó. Nhưng mà thôi, người ta đã tặng nó rồi thì cất đi cho nó vậy. Chị Chiến bọc kín lại cất lên bàn thờ.
Nửa đêm, chị Chiến bỗng thức tỉnh và chợt nghĩ. Thì ra người đàn ông đó vẫn còn sống và nhớ đến chị. Chưa chết thì sao không về tìm chị nhỉ. Một quyển sách thì nào có ý nghĩa gì đâu. Nhưng mà thôi, dẫu sao chồng chị Chiến cũng là người tốt. Anh hiền lành, chất phác, thương yêu vợ con lắm. Chị ôm chặt con vào lòng thổn thức một hồi rồi ngủ thiếp đi.
Có đến trong mơ chị Chiến cũng không thể biết được rằng một quyển sách đã làm nên một đời người thế nào. Quyển sách đó đã làm nên cả một danh tiếng, sự nghiệp, tiền bạc và vợ đẹp con khôn cho người đàn ông đó. Trong ngần ấy năm người đàn ông đã say sưa tận hưởng những thành công mà mình đã gặt hái được. Sự tận hưởng đó là chính đáng lắm, thực có gì sai trái đâu. Nhưng sự đời suy thịnh, thịnh suy, hạnh phúc rồi bất hạnh, nó chỉ cách nhau gang tấc mà thôi. Khi hạnh phúc người ta hướng về miền đất hứa, khi bất hạnh người ta nhớ về bến đò xưa.
Người đàn ông ấy đã ước mơ được trở về căn nhà lá với những khóm hồng trong vườn và có một cô vợ bé xíu như thiên thần.
Thôi có lẽ ước mơ đó sẽ làm nên một quyển sách khác cho người đàn ông đó.
Nhưng với chị Chiến, trước khi thiếp đi đã ước ao - giá mà đổi quyển sách 30 nghìn đồng này lấy một chiếc áo hoa cho cái Tý như ngày xưa ấy có phải hay hơn không.

Tiết văn, cô giáo đang ôn tập cho cả lớp về từ đồng nghĩa.

Cô : Các em cho cô biết từ "bàn ủi" còn gọi là gì nào ?

Học sinh : Thưa cô "bàn là" ạ !

Cô : Tốt lắm, chữ "là" cũng có nghĩa là "ủi", chẳng hạn : "Tôi là quần áo" nghĩa là "Tôi ủi quần áo". Bây giờ em nào cho cô ví dụ khác.

Một học sinh nhanh nhẩu giơ tay và trả lời :

- Thưa cô "Mẹ em là bác sĩ" nghĩa là "Mẹ em ủi bác sĩ".

Cô : ? ! ?1178