Tối hôm động phòng, cô dâu đóng cửa buồng không cho chú rể vào, ra một vế câu đối, bảo đối được mới mở cửa. Cô dâu đọc: Hang Thiên Thai, then khóa động đào, đóng chặt lại kẻo chàng Lưu quen lối cũ Cô dâu đã dùng điển "Lưu thần nhập Thiên Thai" để ra câu đối. Nhưng cú rể không phải tay vừa, dùng luông điển "Bái Công nhà Hán dẫn quân vào cửa Hàm Cốc", đôi lại: Cửa Hàm Cốc, lỏng khuôn tạo hóa, mở toang ra cho ông Bái dân quân vào. Cô dâu chịu là đối giỏi và mở toang ngay cửa ra để đón chú rể vào.
Tại coupé hạng nhất trên chuyến tàu bắc
- nam có hai hành khách một nam, một nữ. Từ khi vào toa, hai người đã tỏ ra rất đồng điệu. Câu chuyện đậm đà dần đến lúc hai người cùng rút ra kết luận là không thể tin tưởng vào vợ và chồng của họ ở nhà, bởi thế nào cũng có chuyện bồ bịch lăng nhăng. Đêm xuống, nghe từ giường bên, cô gái cứ thở dài thườn thượt, anh chàng gạ gẫm:
- Hay là... chúng mình cùng trả thù họ một phen?
- Anh cũng ghê gớm thật, nhưng... em càng nghĩ càng thù bọn họ! ... Sau "trận đòn thù" thừa sống thiếu chết, người đàn ông về nằm thượt ở chỗ của mình. Tuy nhiên, tiếng thở dài vẫn phát ra từ giường bên. Anh ta ngạc nhiên hỏi:
- Em vẫn chưa ngủ được à?
- Chỉ nguôi được một lúc rồi cơn giận lại bùng lên. Hay... anh sang đây lần nữa cho em đỡ nghĩ ngợi lung tung?
- Thôi thôi em ơi! Đàn bà tụi em là chúa hay thù dai.
2241
Hai vợ chồng trẻ nọ đi tham quan một trang trại, người chủ trại giới thiệu một con gà trống rất đẹp mã và nói:
- Từ sáng giờ nó đã đạp mái 10 lần rồi đó! Người vợ quay sang chồng, hỏi giọng miệt thị:
- Nghe thấy không? Anh này liền kéo vợ lại chỗ ông chủ trại gà và hỏi:
- Nó làm được việc ấy với một hay 10 con mái?
- Dĩ nhiên là 10 con mái rồi! Người chồng quay sang vợ nói:
- Nghe thấy không?
2188
Có một tai nạn vì điện, tại hiện trường, thanh tra cảnh sát hỏi ông chồng:
- Ông nói là nghe thấy tiếng bà nhà kêu thét lên, tại sao ông không chạy vào bếp để cứu?
- Mọi khi vẫn thế, bà ấy có làm sao đâu!
- Ông muốn nói rằng, vợ ông vẫn thường xuyên bị điện giật?
- À không, bà ấy vẫn thường xuyên thét lên như vậy.o O o
Hai ông nghiện thuốc lá nói chuyện với nhau:
- Hút thuốc nhiều hỏng hết cả giọng.
- Đúng vậy! Giá mà ông nghe tiếng thét của vợ tôi, mỗi khi tôi làm rơi tàn thuốc xuống thảm.2598
Khi gặp Diễn lần đầu tiên, tôi biết rằng người đàn ông mà bấy lâu nay tôi tìm kiếm cho đời mình đã xuất hiện. Đó là hôm khai mạc phòng tranh của các họa sĩ miền Trung và Tây Nguyên tổ chức thường kỳ tại trung tâm triển lãm thành phố.
Trong phòng khách của nhà tôi, có một bản sao bức Mùa thu vàng của Levitan. Bức họa khiến tôi thèm muốn có một lần nào đó được bước chân vào cái không khí thu thực sự với những con đường ngập lá vàng, những chiếc lá óng vàng khi những tia nắng mặt trời chiếu rọi qua. Có lẽ chính vì yêu mùa thu từ bức tranh của Levitan, mà khi bước vào phòng triển lãm, chạm phải bức tranh lạ lùng Mộng của tôi, tôi giật thót mình khi nhìn thấy gương mặt cô gái đang nhìn chiếc lá vàng chao rụng xuống bờ hồ là gương mặt của tôi. Tôi chứ không ai khác, đang chăm chú nhìn mùa thu đang trôi qua bằng một chiếc lá vàng. Tôi nhận ra phong cảnh làm nền cho bức tranh chính là hồ Hoàn Kiếm vì có ngọc tháp quen thuộc ẩn mình trong tranh. Càng đáng ngạc nhiên hơn vì tôi chưa hề đặt chân đến Hà Nội bao giờ.
Đó là bức tranh của Diễn, bức tranh không hề đoạt giải và cũng chẳng có chiếc nơ nào gắn lên để chứng tỏ rằng nó đã được mua. Còn tôi có mặt trong phòng tranh hôm đó không phải vì yêu thích hoặc đam mê nghệ thuật, mà bởi vì tôi có nhiệm vụ mang lẵng hoa tới cho kịp giờ khai mạc do một người khách gửi đến. Tôi làm việc ở bưu điện trung tâm.
Bức tranh chỉ ký tên rất gọn: Huỳnh Diễn. Và ngày hôm đó Diễn không có mặt tại phòng tranh, trong một buổi lễ mà mọi người đều mặt veston, thắt cravat, đôi giày của ai cũng đều đánh bóng và ai cũng mang bên mình một xấp danh thiếp để sẵn sàng giới thiệu về mình cho bất cứ một nhân vật nào có mặt. Những nhà doanh nghiệp luôn luôn được chú ý, có thể họ không hiểu gì về hội họa và cũng chẳng yêu thích gì hội họa, nhưng họ sẵn sàng bỏ ra một món tiền lớn để mua bức tranh nào đó để chứng tỏ sự lịch lãm của mình trưóc đám đông. Diễn không có mặt, và chắc anh cũng không thiết tha gì để bán bức tranh duy nhất gửi dự treo. Chính sự không có mặt ấy thôi thúc tôi đi tìm anh để tìm câu trả lời tại sao anh lại có thể vẽ tôi- chứ không phải là ai khác- trong bức tranh của anh.
Hôm ấy, khi tôi đang ngồi ăn đỡ gói xôi mang theo trong buổi sáng đang vắng khách thì Diễn xuất hiện. Diễn đứng áp sát bên tấm kính chắn giữa giao dịch viên và khách hàng, nhìm chăm chăm vào tôi khiến tôi ngượng đến đỏ cả mặt. Anh nói như reo lên: " Đây rồi!" .
Vâng, sau này tôi mới biết câu chuyện về bức tranh của Diễn không phải là tình cờ, mà lại từ một cảm hứng. Diễn đã bắt gặp " tôi" trong một bức ảnh minh họa trên một tờ báo. Khi nhìn thấy bức ảnh, anh không nghĩ rằng sau đó anh đã bị ám ảnh và trong một lần ngẫu hứng dạo theo bờ hồ Hoàn Kiếm vào một ngày thu, anh đã thể hiện nét bút của mình. Hôm triển lãm anh vẫn còn đang ở tận Hà Nội vì bận một số việc chưa về kịp. Sau đó anh nghe bè bạn kể chuyện về cô gái đem hoa tới có khuôn mặt giống như bức chân dung do chính anh vẽ. Và anh đã tìm tới tôi.
o0o
Anh không phải là người của đám đông chiêm nghiệm, khen ngợi hoặc chê bai. Thế giới sống của Diễn và tôi là hai thế giới khác. Nhưng khi chạm vào đôi mắt của Diễn, tôi biết tôi không thể nào để vuột mất anh.
Sáng hôm ấy, anh hẹn tôi ra tận Bãi Tiên, ngồi trong một quán vắng, nhìn ra một ghềnh đá. Những bọt sóng cứ mải mê lao vào tảng đá ấy rồi bắn tung toé lên cao. Anh nói rằng anh chọn nơi này bởi vì ít người tìm đến, và bởi vì anh chỉ thích sự tĩnh lặng. Diễn có lý, vì chính sự yên lặng của nơi này đã khiến cho tôi nghe được những tiếng bọt sóng vỡ tan khi chúng rơi vào ghềnh đá. Cũng từ buổi gặp gỡ ấy, tôi bước vào thế giới của Diễn một cách bất ngờ, và tôi cứ ngỡ rằng bằng linh cảm của một người phụ nữ, tôi có thể hiểu được hết những gì Diễn giấu kín trong tim.
Diễn đẹp trai với gương mặt toát ra một sức hút nhất định đối với người đối diện. Anh có nụ cười nửa môi khiến cho bất cứ ai đã gặp đều không thể quên được. Và thế là ngoài những giờ làm giao dịch viên bưu điện, thời gian còn lại tôi đều dành cho anh.
Nhưng tôi không hiểu tại sao một con người tài hoa và nhạy cảm như Diễn lại hoàn toàn không thích đám đông ? Anh không bao giờ có mặt trong những tiệc cưới, anh tách mình ra ngoài những cuộc nhậu nhẹt rượu chè hoặc có chăng thì anh luôn im lặng, không ồn ào. Ngay cả trong tình yêu cũng vậy, anh không biết tặng hoa hoặc nói những lời hoa mỹ để làm đẹp lòng tôi.
Trong tình yêu, người ta không nhìn thấy sự thiếu hụt của nhau. Tôi bị cuốn vào Diễn như một con thiêu thân bị cuốn vào ánh đèn chói lòa. Diễn nói: " Có thể một ngày nào đó em sẽ chán anh" . Tôi im lặng, rồi nhìn vào đôi mắt anh đang chăm chú nhìn tôi: " Tại sao phải chán anh ?" . " Vì chúng ta ở hai thế giới riêng. Em cần phải gặp nhiều người, còn anh thì không muốn gặp ai" . Nhiều lần, anh từ chối khi tôi ngỏ ý theo anh đến Hà Nội. Hà Nội là nỗi mơ ước tìm gặp của tôi. ở đó, tôi nghe nói có nhiều đình chùa cổ với những huyền thoại khác nhau. Tôi muốn cùng Diễn lang thang trên những con đường đầy cây xanh của Hà Nội, ghé Hồ Tây ăn món ốc hấp gừng hoặc món bánh tôm lừng danh. Nhưng Diễn chỉ cười: " Gặp anh là đủ rồi. Hà Nội thì cũng như ở nơi đây thôi, cũng đường phố, cũng người và xe cộ" . Những cuộc gặp của chúng tôi hoàn toàn do Diễn chủ động tìm đến hoặc gọi điện thoại đến nơi tôi làm việc. Rồi chia tay, anh đưa tôi về trên chiếc xe của anh, rồi hẹn gặp. Anh mất hút trong đám đông.
Anh vẫn vẽ những bức tranh, những bức tranh có khi bán được, có khi được triển lãm. Nhưng trong tất cả những bức tranh Diễn vẽ sau này, không có bức nào tôi thích bằng bức tranh tôi đã gặp lần đầu, bức tranh vẽ mùa thu Hà Nội.
o0o
Ai đó đã nói nếu cuộc sống thiếu sự bất ngờ thì cuộc sống trở nên nhàm chán. Điều đó có lẽ cho đến giờ này vẫn đúng. Cho nên tôi quyết định tạo cho Diễn một điều bất ngờ.
Thường thì mùa thu Diễn trở lại Hà Nội, anh sẽ xách giá vẽ lang thang ở Quảng Bá hoặc có thể lặn lội một nơi nào đó để cảm nhận cái huyền diệu của mùa gợi nhớ này. Anh không có cái thú viết thư, Diễn nói anh bận lắm. Và hơn hai tháng nay tôi đã lạc mất anh trong đám đông.
Cuối năm, công ty tổ chức cho những giao dịch viên một chuyến tham quan Hà Nội như là một cái cớ để thưởng công cho những cá nhân xuất sắc. Tôi là một trong những người được chọn đi.
Đất trời đang vào cuối đông, trời lúc nào cũng mây mù và buồn. Hà Nội tạo ấn tượng khá mạnh cho tôi, khi tôi vừa rời khỏi xe lửa, bước ra khỏi ga ngay đường Lê Duẩn. Địa chỉ nhà của Diễn tôi tìm thấy trên tấm b283
Thủa nhỏ, tôi tin cả ma lẫn quỷ. Quỷ, theo trí tưởng tượng của tôi, là những quân đầu trâu mặt ngựa, hung ác vô ngần, có những cánh tay nổi đầy bắp thịt rắn như sắt, và những bàn tay gân guốc cầm những kìm để cặp lưỡi, vặn răng, những bàn vả, những búa rìu, những cưa để bổ xẻ tội nhân. Tôi liên tưởng đến những hình cụ ghê gớm như vạc dầu, cột đồng lửa... đến cả những cầu vồng với đàn chó ngao đứng chực sẵn dưới. Những hình ảnh kỳ quái, ghê sợ ấy không phải tự óc non nớt của tôi nghĩ ra, mà do ở những bức tranh treo ở chùa Huệ, mỗi khi có đám chay lập đàn phá ngục.
Còn ma thì mỗi lúc tôi tưởng tượng một khác, tùy theo câu chuyện người ta kể cho tôi nghe. Có lúc tôi tưởng tượng ra một người con gái xinh đẹp như một nàng tiên. Có lúc là một vị ác thần với nét mặt thay đổi đủ các hình kỳ quái, dữ tợn.
Những sự tưởng tượng ấy in sâu mãi vào óc tôi và nung đúc tôi thành một đứa trẻ nhút nhát. Nhưng tính tự đắc của tôi lại rất mãnh liệt, có khi làm át hẳn tính nhút nhát của tôi đi.
Tôi còn nhớ, một đêm tối trời và giá lạnh, anh tôi kể xong một chuyện ma. Rồi muốn thử xem trong chúng tôi có đứa nào bạo, anh tôi đặt ra một cuộc thi rất giản dị nhưng rất khó cho những tay nhút nhát. Cuộc thi như thế này: ở tận cùng vườn có cây ngâu. Ai ra tận đấy, bẻ được cành ngâu cầm về, sẽ được cuộc.
Vừa nghe nói đến cây ngâu, tôi đã rủn cả người, rợn cả tóc gáy. Vì cây ngâu không cách cây sung mọc trên bờ ao mấy. Và cây sung đã nổi tiếng sẵn ma.
Chúng tôi nhìn nhau. Xem chừng anh nào cũng muốn thi tài, song chẳng một anh nào dám nhúc nhích... Bỗng một anh ló đầu ra khỏi cửa lại thụt vào ngay, lè lưỡi, trợn mắt, tỏ vẻ sợ hãi.
Sách, người anh họ đã lớn, đứng cạnh phỉnh tôi: "Ai chứ Tíu thì bạo lắm. Đâu nó còn đi được nữa là từ đây đến cây ngâu."
Anh tôi nói khích:
- Có các vàng cũng đố dám!
Lòng tự đắc của tôi bỗng sôi nổi. Mặt tôi nóng bừng vì cơn tức khí. Không nghĩ ngợi, tôi chạy vụt ra sân, bước mạnh bạo vào trong vườn.
Trời tối đen như mực. Tôi đâm choạng vào các bụi cây. Luống cuống, quên cả lối, mò mãi chẳng tìm thấy cây ngâu. Trở về không thì bẽ quá. Anh em còn ai cho mình là bạo nữa. Họ sẽ thi nhau chế riễu mình. Lòng tự đắc bắt tôi tìm cho được cây ngâu, dù lúc ấy trí tôi rối loạn, chân tay tôi bủn rủn và quả tim tôi đập như trống ngũ liên. Vừa đi vừa sờ soạng, tôi lần ra tận gốc sung mà không biết. Sờ đến cái da xù xì của nó, tôi giật mình, lạnh toát cả người.
May mà lúc ấy yên gió. Không một quả sung nào rụng, không một con ếch, con nhái nào nhẩy xuống ao. Thật, chỉ thêm một tiến tõm, không biết tôi sẽ trở nên thế nào?
Tôi bước giở lại, mồm luôn luôn đọc hai câu chữ nho: "Thiên tích thông minh, thành phù công dung." Thường tôi vẫn thấy nói: ma bao giờ cũng sợ giời, sợ thần thánh, nên lúc nào đi đêm, tôi cũng nhẩm đọc hai câu ấy để làm bùa trừ tà.
Cây ngâu cách cây sung có vài bước. Tôi tìm được, bẻ vội một cành. Cái mừng đắc thắng làm cho lòng tôi bớt sợ. Song chỉ một loáng, đâu lại hoàn đấy. Cái sợ có phần tăng gấp bội.
Hai cẳng chân tôi như bị chuột rút. Tôi cố dấn bước mà không sao dấn lên được. Đằng sau tôi như có người đuổi theo, tiếng chân nện thình thịch, sắp sửa vồ lấy tôi. Lúc ấy, nếu có ai hét một tiếng, chắc tôi sẽ ngã sấp xuống, chết ngất đi.
Tôi được cuộc, được tiếng bạo nhất nhà, nhưng đã hao tổn bao nhiêu tinh thần. Từ đấy, nhiều phen tôi điêu đứng khổ sở về cái bạo bề ngoài. Còn gì khổ bằng một anh tí hon nhát gan, làm ra mặt bạo. Động có cuộc thử thách là bắt buộc phải đến tôi. Nhát cũng được, nào ai cấm. Nhưng mà đã trót bạo mất rồi, không sao đủ can đảm mà thú thực mình nhát được nữa.
Một buổi chiều, tình cờ chúng tôi đứng trước một túp lều tranh bỏ hoang, ở sau trường học. Túp lều ấy, khi trước là nhà Cai trường. Từ khi hắn chết, người kế chân hắn sợ, không dám ở. Họ đồn nhà ấy có ma.
Vì thế, chưa nói đến cuộc thi, tôi đã tái mặt, đau khổ như người sắp chịu tội. Trời ơi! ước gì anh tôi quên.
Tôi chưa kịp lủi thì anh tôi đã họp lũ trẻ lại, thách vào trong túp lều, đánh nhau với ma.
Sách cũng có đấy. Hình như giời sinh ra anh chỉ để làm khổ tôi. Anh quay ra nhìn tôi, nói: "Xem chừng ở đây lại chỉ có Tíu là bạo nhất. Quỷ nó còn chả sợ nữa là ma".
Tôi tìm cách thoái thác:
- Cuộc thi phải có thưởng.
- Một xu nhé? - Anh tôi hỏi.
- Một xu thì chả bõ.
- Thế bao nhiêu?
- Một hào. - Tôi chắc không khi nào anh tôi chịu bỏ ra một hào.
Như thế cuộc thi sẽ hoãn và tôi cũng không đến nỗi mất thể diện.
Chẳng ngờ anh tôi nhận lời ngay.
Làm thế nào? Đành nhắm mắt bước liều vậy. Trong nhà ba gian xiêu vẹo, tường vách kín như bưng. Và hôi hám và ẩm thấp, lạnh lẽo, rùng rợn như một nhà hầm chứa... ma. Tôi chưa kịp định thần thì hàng chục con đom đóm lập lòe bay loạn xạ. Không biết anh tôi bắt bỏ vào từ lúc nào? Con nào con ấy như sấn lại tôi, khiêu khích. Tôi liều mạng, đấm đá, quay tít đi mấy vòng, rồi chạy vội ra ngoài thở hồng hộc.
Anh tôi và lũ trẻ kêu lên: "Vừa mới thoáng một cái đã ra. Không được! Thua cuộc rồi!
Tôi làm ra mặt giận dỗi, vừa nói vừa lảng đi chỗ khác: "Tôi biết mà! Các anh đánh lừa."
Đêm ấy và luôn mấy đêm liền, tôi chiêm bao thấy toàn ma, và mắt con nào con nấy tròn xoe, đỏ như hòn than hồng. Con kéo lên ngực bóp cổ, con nhe răng nhọn như răng bừa, con lè lưỡi dài lê thê. Tôi thất đởm, kêu ú ú, hai tay ôm chặt lấy anh tôi.
Thầy tôi cho vì âm hư huyết ráo, bốc thuốc cho tôi uống. Thầy tôi biết thuốc. Me tôi vẫn mê tín, cho là bệnh nhà người, mua vàng hương đi lễ các đền miếu. Chỉ có tôi là biết rõ bệnh tôi, song vì lòng tự đắc quá mạnh, không khi nào tôi chịu thú...
... Tôi đã lớn, đã theo học năm thứ nhất trường Bảo hộ. Nhờ về khoa học tôi đã hiểu biết, đã quả quyết nói là không có ma. Và những ma trơi, những thần đất chập chờn, đuổi nhau trên gò đống, chỉ là chất lân tinh ở hồ, ao tù hãm bốc lên, gặp dưỡng khí trong khí giời, bùng cháy. Tôi hiểu biết thế. Nhưng tính tôi vẫn nhút nhát sợ ma, sợ quỷ như xưa.
Lắm đêm, ngồi một mình trong căn phòng vắng vẻ, đèn sáng hẳn hoi, tôi thấy rờn rợn, tưởng một vật ghê gớm như một con ma ở trên nóc nhà sắp rơi phịch xuống, hoặc ở xó xỉnh hay trước mặt sắp hiện lên để hại tôi. Rồi thần hồn nát thần tính, một con chuột khẽ động dưới khe hòm, một tiếng cú vẳng ngoài xa, cũng đủ làm cho tôi mất vía. Có khi chẳng cần phải c1910
Cuối cùng, điều tôi không mong đợi đã đến. Nó đến nhanh hơn tôi tưởng. Ðến bất ngờ! Nó nằm trong cái bao màu hồng xinh xinh. Một mùi hương ngát lên khi tôi mở ra. TH, hai cái tên nằm cạnh nhau, hài hòa đến tuyệt mỹ...
Anh kể tôi nghe chuyến thực tập vừa qua, về những cái ngông của đám bạn rồi kết luận:
- Sinh viên Mỹ thuật tên nào cũng hơi điên điên đấy!
Tôi cười, dí ngón tay vào mũi anh:
- Anh có điên không?
Anh nắm lấy tay tôi, bóp mạnh.
- Anh cũng đang sắp điên lên này, em muốn anh bẻ gãy ngón tay em không?
Tôi la lên:
- Ui da! Má ơi cứu con! Có người điên đang bẻ tay con kìa!
Anh buông tay tôi, ngơ ngác nhìn xuống nhà dưới:
- Má đâu?
Tôi cười như nắc nẻ:
- Tỉnh rồi ha anh, người điên gì mới hù có chút xíu mà đã biết sợ. Má đi chợ rồi.
Anh cốc tôi một cái đau điếng:
- Mai mốt còn gạt anh như vậy, anh đánh đòn nghe không!
Tôi hiền dịu:
- Dạ em sợ rồi, mai mốt hổng dám nữa. Nhưng bây giờ thì...
Tôi nhanh tay véo tai anh thật mạnh rồi co giò chạy xuống sau nhà. Một lúc sau, hai tay hai ly nước chanh. Tôi nghiêm trang đi lên:
- Mời họa sĩ dùng nước ạ.
Anh vuốt tóc tôi:
- Có thế chứ, cô bé!
Tôi gạt tay anh làm ly nước sóng sánh:
- Không được kêu người ta là cô bé nữa. Người ta lớn rồi, sinh viên rồi chứ bộ.
Anh nheo mắt:
- Ồ, nghiêm trọng vậy sao, thưa nữ sĩ!
Tôi lại nhăn mặt:
- Không được chọc em nữa à nha. Em giận bây giờ đó.
Anh làm hòa:
- Thôi, thôi, được rồi. Không cô bé, không nữ sĩ nữa, mình huề?
Tôi im lặng, nghe lòng dịu lại. Một tia nắng lọt qua cửa sổ đậu xuống mái tóc bồng bềnh của anh. Bạn bè tôi thường bảo "Hậu của mày có mái tóc rất nghệ sĩ". Khuôn mặt anh có nét dịu dàng với nước da trắng, đôi môi đỏ, nét mày thanh tú. Khi chúng tôi đi với nhau, người ta thường bảo cặp này trông lạ. Tôi có nước da ngăm ngăm, khuôn mặt tròn với cái mũi nhỏ xíu, hênh hếch. Cái đầu ngông nghênh một mái tóc ngắn cũn. Một đứa bạn bảo tôi: Mày lúc nào cũng ngó ngoáy lia lịa như một con khỉ con. Rồi lại nhận xét: "Ðôi lúc, Hậu của mày trông như một hiền triết"...
Anh thường chạy xe rất cẩn thận chở tôi dạo trên những con đường rợp bóng cây. Nhiều lúc, tôi phát chán, hối anh chạy nhanh hơn, anh bảo:
- Em không thấy con đường này rất đẹp sao.
Tôi dấm dẳng:
- Em thích mình phóng nhanh. Gió ù ù bên tai, cảm giác thật tuyệt khi mọi thứ vụt qua.
Anh hỏi:
- Lúc nào em cũng chạy xe thế à?
Tôi vênh mặt:
- Vâng, sáng nào em cũng dậy trễ. Phải phóng xe thật nhanh mới kịp giờ, chứ đi như anh thì hết buổi học còn gì.
Anh dịu dàng như một bà mẹ:
- Chết, em chạy từ từ thôi. Ráng dậy sớm một chút. Xe cộ bây giờ đi ẩu lắm. Lỡ có chuyện gì thì sao...
Tôi sụ mặt:
- Anh trù em hả?
Anh cười:
- Ðâu có, anh chỉ nhắc chừng em thôi mà.
Tôi im lặng cắt đứt cuộc đối thoại. Một lần gặp nhau, cứ vui vẻ một chút lại có chuyện, mà nguyên nhân đa số là tại tôi luôn có ý kiến bất đồng với anh.
Tôi và Hậu quen nhau đã hơn một năm. Lần ấy, Lâm, anh họ tôi, là sinh viên đại học Mỹ thuật, dẫn tôi vào lớp ngồi mẫu cho anh vẽ chân dung. Không quen ngồi mẫu nên khi lưng cứng đơ, tôi rất khó chịu, cứ ngọ nguậy suốt khiến Lâm phải nhắc chừng luôn. Anh, lúc ấy cũng đang vẽ gần đấy, thấy tôi như vậy, cứ tủm tỉm cười hoài. Gần một buổi sáng mà Lâm chưa phác thảo xong bức chân dung. Tôi phát cáu:
- Thôi, em chẳng ngồi mẫu nữa đâu, mệt mỏi quá rồi.
Lâm cũng quăng cọ:
- Em cứ ngó ngoáy lia lịa như vậy làm anh không tập trung được.
Tôi không vừa:
- Chứ không phải tại anh vẽ dở sao!
Ðang há mồm đôi co với ông anh họ, tôi chợt sững lại khi thấy anh bạn của ông anh nhìn chúng tôi tủm tỉm cười. Tôi ngó xuống chân, bối rối nói với Lâm:
- Em về đây, bữa nào em kêu nhỏ Ðào đến ngồi mẫu cho anh. Nó hiền lắm, chắc là thích hợp hơn em đấy.
Lâm nhăn mặt:
- Chết anh rồi, bài sắp chấm mà anh chưa vẽ được gì cả. Hay là mai em đưa bạn em tới đây được không!
Tôi cười cười:
- Ðược, nhưng mà anh phải đãi em một chầu cơ đấy.
Lâm mừng rỡ:
- Ừ, ừ, ngay bây giờ anh sẽ dẫn em đi ăn.
Quay sang anh bạn lúc nãy, Lâm rủ:
- Ði với tụi này không Hậu ? Cũng đến giờ cơm trưa rồi.
Hậu lại mỉm cười:
- Ừ, thì đi.
Tôi nghĩ bụng: cha này bị "ma cười" hành sao mà nãy giờ cứ tủm tỉm hoài (?) Sau khi bức chân dung hoàn thành thì tôi và Hậu đã thân nhau. Nhỏ Ðào cũng rất thân với Lâm. Bọn tôi thành hai cặp tính tình trái ngược: Lâm quậy, Ðào hiền, Hậu hiền, tôi lí lắc. Cặp Lâm và Ðào có vẻ ngọt ngào, tình tứ vì nhỏ Ðào rất ngoan, Lâm nói gì nó cũng gật và chiều ý. Còn chúng tôi lần nào cũng chỉ vui được một lúc đầu, sau đó là tranh luận, cãi cọ rồi đến tôi giận dỗi còn anh thì ngồi im hút thuốc hoặc làm huề với tôi. Anh hơn tôi gần 10 tuổi nên rất rộng lượng. Tôi luôn cảm phục anh vì điều đó nên cuối buổi đi chơi, tôi lặng lẽ ngồi sau anh, chầm chậm ngắm dòng người xuôi ngược, lòng cảm thấy bình an và nhẹ nhõm.
Anh không có nhiều thì giờ cho tôi vì ngoài giờ học, anh phải đi chép tranh để kiếm sống. "Học Mỹ thuật tốn kém lắm". Anh thường bảo tôi như vậy. Mỗi lần lãnh lương, anh chỉ giữ một khoản nhỏ để tiêu xài, còn lại là đi mua màu hết. Học lớp sơn dầu, màu càng mắc hơn. Anh sống tự lập đã gần 10 năm. Trước đây, anh định làm thầy giáo nhưng rồi niềm đam mê hội họa đã kéo anh ra khỏi cái công việc mà theo anh là: công chức mẫn cán. Anh tâm sự với tôi: "Người ta sống phải làm được cái gì đó mãi mãi tồn tại, ngay cả khi mình đã chết đi". Phần lớn những buổi đi chơi hiếm hoi, anh lại dẫn tôi vào các gallery để xem tranh. Nhiều bức tranh, nhất là tranh trừu tượng cứ làm tôi hoa mắt lên, chẳng hiểu gì. Anh bảo" "Xem tranh không cần hiểu mà cần cảm nhận". Nhiều lần, anh chỉ cho tôi: Bức này của Picasso, bức này của Leonard de Vinci, của Titien, rồi Goya...Nhưng tôi thường lẫn lộn luôn. Có lần, tôi nhầm bức "Hoa Diên Vĩ" của Van Gogh là tranh của Picasso làm anh cười chảy cả nước mắt...
Trường tôi chỉ cách trường anh một khoảng đi bộ ngắm. Thỉnh thoảng, tôi rủ nhỏ Ðào sang chỗ anh vào buổi trưa. Nhỏ Ðào hay mắc cỡ: Nhìn mấy bức tượng ở tiền sảnh trường Ðại học Mỹ thuật, nó đỏ mặt. Tôi cũng hơi ngượng nhưng sắc tố của tôi lặn đâu hết nên má tôi không đỏ tí nào. Lâm rất thích thú khi thấy hai má Ðào ửng hồng. Hậu hỏi tôi:
- Em không mắc cỡ khi nhìn tượng khỏa thân hay sao?
Tôi rắn rỏi đáp:
- Vẻ đẹp thân thể con người được chiêm ngưỡng qua cái nhìn Nghệ thuật + Hình ảnh thì sao lại đỏ mặt. Chỉ khi nào có ý nghĩ vẩn đục thì mới xấu hổ.
Anh đồng tình:
- Ừ, cái đẹp thân thể con người là cái trác tuyệt.
Tôi tò mò nhìn anh:
- Thế anh có vẽ tranh khỏa thân không?
Anh nhìn tôi:
- Có chứ, đó là phần bắt buộc của chương trình học mà. Ðến lúc này thì tôi thấy hai má mình nóng ran.
Thời gian trôi. Tôi đã lên năm hai. Chương trình học nặng hơn, tôi không la cà nhiều. Anh cũng vùi đầu vào bảng màu, khung vải chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp. Những lúc gặp nhau, tôi và anh ít còn dịp để mà tranh cãi, giận hờn... Anh nói nhiều với tôi về ước mơ ngày ra trường. Anh sẽ lang thang một năm, đi khắp nơi để quan sát, để vẽ.
Tôi băn khoăn:
- Anh không lo gì cho tương lai sao? Một gia đình chẳng hạn?
Anh cười, nhắc lại câu nói ngày nào. Tôi ngắt lời anh:
- Lỡ anh không làm được gì để lại ngày sau thì sao?
Anh hứa sẽ vẽ cho tôi một bức tranh thật đẹp. Một cánh đồng hoa dại, tím chân trời. Những cánh bướm rập rờn, bầu trời bàng bạc tím, một cô bé với mái tóc tím tung bay. Tôi hỏi anh:
- Cô bé ấy là ai hả anh?
Anh vuốt mái tóc ngắn cũn của tôi.
- Dĩ nhiên cô bé với mái tóc dài rồi, không phải cái đầu ngắn này đâu.
Tôi vùng vằng:
- Không thèm. Anh đừng vẽ ai cả. Một cánh đồng đầy hoa bướm là được rồi. Mà sao lại là màu tím nhỉ?
Cuộc sống đôi khi không như người ta nghĩ. Thực tế làm cho những ước mơ sớm lụi tàn. Ra trường, sau một tháng tìm việc, anh được nhận vào làm giảng viên của một trường Mỹ thuật ở thành phố khác. Thỉnh thoảng về thăm tôi, anh đăm chiêu, ít cười. Tôi nhắc anh ước mơ ngày nào. Anh thở dài:
- Em còn nhỏ, chưa sống tự lập nên không biết đấy. Anh thì đã mười năm rồi. Gần nửa đời người rồi mà anh vẫn chưa có gì. Bạn bè anh phần lớn đã có sự nghiệp, gia đình, nhà cửa... anh phải bắt đầu thôi.
Anh ít về dần. Tôi hỏi tại sao? Anh bảo bận lắm. Tôi lờ mờ nhận ra có cái gì đó rạn nứt. Nhiều đêm, tôi không ngủ được vì nhớ anh. Nhớ đến quay quắt lòng. Sáng vào lớp, nhỏ Ðào hỏi sao mắt sưng thế.
Tôi nói dối:
- Chả sao cả. Hôm qua tao uống cà phê nên khó ngủ. Rồi anh Lâm bảo tôi:
- Hậu nó có bồ rồi, một cô kế toán chung trường, hơi lớn tuổi nhưng nhà khá giả. Ba má cô ấy hứa sẽ cho hai người một căn nhà sau khi cưới... Tai tôi ù đi, tôi cố nén nhưng nước mắt cứ trào ra. Anh Lâm an ủi: Thôi, bỏ đi em. Em còn nhỏ, tương lai còn dài.
Tôi vùi đầu vào học. Tôi nhận chỗ dạy kèm. Tôi đi làm thêm... Tôi bận rộn từ sáng đến hơn 9 giờ tối mới về đến nhà. Ngày tháng qua, tôi thấy mình già dặn, tim như chai lại, và rồi cũng dần bớt đau khi nghĩ về chuyện cũ. Ðến một hôm, tôi chợt nghĩ: anh đã chọn điều tốt đẹp cho anh và người anh yêu. Cuộc sống là một sự lựa chọn giữa điều này và điều kia. Rồi đây tôi cũng chọn được điều tốt đẹp cho chính mình...
Ðêm qua, tôi mơ một giấc mơ đẹp. Tôi thấy mình đang nhẹ nhàng chạy như lướt trên một cánh đồng đầy hoa: Những cánh bướm rập rờn, không chỉ một màu tím huyền hoặc mà cánh đồng rực rỡ nhiều màu sắc khác. Chợt một bụi hoa níu chân tôi lại làm tôi té sấp. Một cánh tay rắn chắc nâng tôi lên. Một giọng nói ấm áp: Bé ơi, dậy đi, bay lên nào. Tôi thảng thốt: Anh ư... Rồi bừng tỉnh.
Ngoài kia, mặt trời đang chiếu những tia nắng đầu tiên, ấm áp. Tiếng chú sáo trong lồng đang véo von. Tôi nằm im, chợt nhận ra đã lâu sao mình không cảm thấy và nắm bắt sự tuyệt diệu này. Tôi vùng dậy, kéo mạnh bức màn. Một làn gió ùa vào. Ánh ban mai như xua tan nốt cái màu tím huyền hoặc của giấc mơ đêm qua.
Bùi Thúy Hà
1684
Khờ đi chợ mua một con bò. Mấy lâu mong ước, nay mới tậu được con bò, Khờ thích lắm, chăn dắt cả ngày. Bò chóng béo. Sợ kẻ chộm vào dắt mất, đêm đêm bò đã cột vào ràn (chuồng) rồi, Khờ còng cẩn thận vác chông đặt chặn cửa, nằm canh.
Nhưng Khờ vẫn để mất bò. Một đêm Khờ ngủ say kẻ trộm vào. Chúng khiêng chõng đặt nơi khác ròi bắt mất bò. Ðể trêu Khờ, chúng còn cạo trọc đầu Khờ.
Sáng dậy thấy mất bò, Khờ hoảng quá. Khờ tru tréo rồi chạy lung tung tìm bò. Khi đã mệt, soi gương, Khờ lại bảo: "A! Thằng trọc mất bò chứ không phải tao.".
Công chúa Thuần Nhẫn là con gái út của vua Ba Tư Nặc. Công chúa là người hiếu hạnh, lại có đức nhẫn nhục, nhưng phải có tội xấu quá, nên đã 18 xuân mà vua cha chưa tính việc xuất giá được.
Ôi! Bà mụ cay nghiệt làm sao?
Bắt nặn thế nào cho công chúa xấu đến nổi ai thấy cũng bực mình, mũi tẹt, trán dồ, miệng hô, mắt toét, đó là chưa kể đến thân hình nếu nói đến thân hình thì nàng chỉ cao vỏn vẹn một thước lênh khênh. Vì vậy mà trong triều các vương tôn, công tử phải tìm kế du học ráo, để tránh cái nạn bị trạch phò mã.
Mỗi khi công chúa thấy hai chị hãnh diện trước nhan sắc xinh tươi, nàng rất ngậm ngùi tủi hận, song cũng không hề ganh tỵ. Trái lại, hai chị thì kêu căng, mỗi khi thấy nàng thường tỏ vẻ khó, không muốn gần gũi chuyện trò. Lại tâu với vua cha cấm không cho nàng đi ra ngoài sợ thế gian chê cười. Công chúa thui thủi một mình trong cung cấm.
Nàng hiếu hạnh với cha mẹ, chiều chuộng hai chị và hết lòng thương yêu những người hầu hạ. Nàng thường đem tiền bố thí cho người nghèo khổ, cung cấp thuốc men cho người bệnh hoạn, vì thế ai cũng yêu mến công chúa hơn hai bà chị.
Nhan sắc kỳ dị của công chúa Thuần Nhẫn bay ra, cũng như đức hạnh của nàng, nên một ngày kia Hoàng tử một nước lân cận đến xin cưới nàng làm vợ.
Cầm tay người nghĩa hiệp, vua Ba Tư Nặc cảm động, bảo Trọng Ðức rằng: "Con trẫm được Hoàng tử thương mến thật trẫm không biết lấy lời gì tả cho hết được nỗi lòng cảm bội". Khi về nước, Hoàng tử không cho tiếp xúc với người, sợ thiên hạ thấy bên ngoài chê cười chăng?
Nhưng than ôi! Lòng hào kiệt của vị Hoàng tử thanh niên cá hạn, mà nhan sắc công chúa lại xấu vô cùng, nên mặc dầu vẫn mến đức, trọng tài của vợ, mà lắm khi Thái tử cũng bực mình về cái xấu của người vợ đáng thương. Rồi lần lần Trọng Ðức tìm cớ săn bắn vui chơi riêng. Công chúa như con chim trong lòng son, tuy có gạo trắng nước trong, nhưng ngoài bốn bức tường thì nàng không còn hay biết gì cả. Công chúa biết nghiệp duyên nên thầm trách kiếp xưa bởi vụng đường tu nên kiếp này phải mang lấy quả xấu, không bao giờ oán thán ai. Nàng chỉ một lòng nhu thuận với chồng, khoan dung độ lượng với người trong cung.
Nhưng ác thay! Các bà Vương phi quận chúa thường tìm đến với nàng để khoe khoang hãnh diện, có khi còn dám chế nhạo nàng ra mặt. Ðức nhẫn nhục của công chúa thuần thành, nên nàng luôn luôn vui vẻ xem như không có gì đáng để ý.
Một hôm các bà về xúi chồng bày một bữa tiệc, mời khắp cả Vương tôn danh nhân trong nước. Theo lệ thường thì vợ nào chồng nấy đếu đến đủ mặt... Duy chỉ có Hoàng tử Trọng Ðức lủi thủi đến một mình. lủi thủi đến một mình. Thôi thì các bà Vương phi, quận chúa, tiểu thơ khoe khoang duyên dáng, các bà lại đi tìm Hoàng tử Trọng Ðức chế giễu.
Hoàng tử không chịu nỗi cơn tức giận, nên sanh lòng ghét vợ. Chàng hằm hằm chuyến này thì về nhất quyết ly dị cho rảnh.
Chồng đi yến tiệc, công chúa một mình vò võ trong cung. Tự nhiên nàng thấy nao nao trong lòng, tin chắc có điều gì không hay xảy đến cho mình. Nàng tủi thân rơi nước mắt. Tự nghĩ ta đời trước đã tạo nhân gì ác nghiệp đến nỗi sanh thân kỳ dị, làm khổ tâm biết bao nhiêu người vì thương yêu ta. Nàng liền chắp tay thành kính hướng về giữa thanh không thầm niệm. "Nam mô Phật, nam mô chư Phật". và tự khấn nguyện: Ðức Phật hiện nay Ngài hay ban bố ích lợi cho chúng sanh, cứu khổ cho tất cả người khổ sở. Nay con là một người đang chịu khổ, lại không làm sao ra khỏi cung cấm để hầu Ngài. Nguyện xin oai thần Ðức Thế Tôn từ bi khuất giá giáng thần vào trong chốn u đày này, cho con được đảnh lễ. Nỗi thống khổ lòng thành kính tha thiết của con người đáng thương ấy, ứng hiệp với Ðức từ bi của Phật. Ðược Ðức Phật ở tịnh xá Kỳ Viên liền vận thần thông hiện ra trước mặt, trong khi công chúa đang quì lạy. Ngưỡng lên thấy Phật, vừa mừng vừa tủi, nàng kính bạch: "Bạch Ðức Thế Tôn! Ðời trước con đã gây nghiệp ác gì, mà ngày nay bị quả báo thân hình xấu xí như thế này? Lại nhờ phước đức gì mà sanh vào chốn giàu sang?" Ngài động lòng thương xót dịu dàng bảo: "Ðời trước con là một người đàn bà có nhan sắc, lại hay cúng dường bố thí, nhưng khắc nghiệt với tôi tớ, kiêu căng với bạn bè và hay ganh tỵ với người có nhan sắc hơn mình, mắt thường hay nguýt, miệng hay nói xấu người, khi sân hận nổi lên thì đánh đập tôi tớ một cách tàn nhẫn. Nhất là hay ỷ mình có nhan sắc của cải khinh ngạo kẻ khác. Ngày nay con phải thành tâm tha thiết cần cầu sám hối đi, thì những tội lỗi trước kia sẽ tùy theo tâm niệm mà tiêu diệt".
Tiếng Phật dịu dàng như tiếng chim Ca Lăng Tần Già, công chúa thấy tự nhiên lòng nhẹ lâng lâng, nàng rút khăn lau ráo lệ, rồi tha thiết cần cầu sám hối. Nàng quỳ xuống chân Phật hàng giờ với những lời chân thật phát sinh ra tự đáy lòng. Ðức Phật để cánh tay vàng lên đầu nàng, công chúa ngẩng lên thấy đôi mắt hiền từ trong sáng của Ðức Phật nàng rất sung sướng. Liền khi ấy mắt nàng cũng trong sáng như mắt chim thu nàng thấy sắc diện của Phật đoan nghiêm hiền hậu, lòng nàng cảm động, sanh bao sự vui mừng, tự nhiên mặt nàng cũng đoan nghiêm mỹ lệ. Nàng thấy chân Phật sáng ngời, cốt cách siêu phàm, lòng nàng lại bội phần mến phục, tự nhiên thân nàng cũng đoan nghiêm điều đặn, các tướng xấu xa của nàng bị tiêu diệt. Nàng liền trở nên một công chúa đẹp đẽ xinh tươi đầy đủ phước tướng.
Phật thuyết pháp cho nàng nghe xong liền vận thần thông trở về Tịnh Xá.
Giữa bữa tiệc vui, Hoàng tử Trọng Ðức không chịu được lời chế giễu của các bạn. Tình yêu không thể kéo lại cái hổ, cái nhục. Thái tử bực tức lên ngựa trở về cung, vừa đi vừa thầm nghĩ: "Chuyến này nhất định để, nhất định ly dị".
Tiếng gió ngựa của người hào kiệt sao mà gấp gáp thế? Công chúa lo ngại vội vàng bước xuống thang lầu thấy mặt chồng đầy sát khí, nàng không dám hỏi han gì. Theo lệ thường nàng cúi xuống tháo chiếc đai ngọc trên lưng Thái tử và cất chiếc mũ vàng cho đầu chàng đỡ nặng. Thái tử ngạc nhiên, cử chỉ ấy rõ ràng là vợ, mà sao nhan sắc nàng biến đổi thế kia? Công chúa hiểu ý, liền đem chuyện cầu Phật kể lại cho chồng nghe. Từ đó vợ chồng vui vẻ hòa thuận cùng nhau lo tu phước thiện.
Một hôm vui câu chuyện, công chúa bảo chồng: "Thiếp xem chàng trọng sắc hơn trọng đức". Hoàng tử cả thẹn nói lảng qua chuyện khác.
Ðọc câu chuyện này chúng ta nhận thấy nhẫn nhục là điểm cốt yếu cần phải có trong tất cả hạng người, cần phải dùng trong tất cả hoàn cảnh. Nhờ sự nhẫn nhục, nhờ lòng thiết tha ăn năn của công chúa Thuần Nhẫn đã đổi được cuộc đời tối tăm trở thành tươi sáng. Chúng ta nê
n biết nếu tâm đức thanh tịnh thì sẽ chuyển được hình tướng bên ngoài. Vậy ta nên nhớ "NHẪN NHỤC LÀ GỐC HẠNH LÀNH, SÂN SI LÀ NGUỒI TỘI LỖI".Hết501
Bố kiểm tra vở của Tèo thì thấy rất nhiều điểm kém, bố hỏi: Trên đường đi học về, thấy Hoàng yên lặng khác thường, Dũng ngạc nhiên:
- Sao con nhiều điểm kém vậy?
Tèo trả lời:
- Tại vì thằng ngồi gần con nó dốt quá...
- - - - - - - - - - - - - -- -- - - - - - - - - - - - - -
- Sao bồ có vẻ thất thần vậy?
- Hôm nay tớ có kiểm tra, nhưng tớ phải nộp giấy trắng!
- Chắc là không học bài nên phải nộp giấy trắng chớ gì.
- Không đâu, hôm kia tớ mơ là nghe thầy nói ai cóp-pi sẽ bị zerô, còn ai bắt quả tang bạn mình quay cóp sẽ được thưởng điểm 10. Cho nên hôm qua tớ không thèm học bài, để hôm nay ngồi canh xem có ai quay không cho khỏe, nào ngờ...